Συνειρμικές «ενεργειακές» συννεφιές

Το ταξίδι προς το μικρό ίδρυμα ξεκίνησε ηλιόλουστα. Ο δρόμος αρκετά ξεκούραστος, αλλά περιέργως γεμάτος φορτηγά. Πρακτική εξάσκηση υπολογισμού εύρωστου ελεγκτή. Μου δίνει αρκετή ώρα για να ανατρέξω σε ανάγνωση κλιματολογικών μελετών – έτσι για να κάνω κι εγώ κάτι. Στο μεταξύ τα σύννεφα μαζεύονται και ο ήλιος σκιάζεται. Ο συνειρμός άμεσος, επιβάλλεται στο νου λόγω του αναγνώσματος, μιας και τις προάλλες είχα διαβάσει μία «ιδέα» σκίασης του ήλιου για να λύσουμε το πρόβλημα της υπερθέρμανσης. Η έκπληξή μου τότε ήταν τεράστια, αναρωτιόμουν κατά πόσο εννοούσε ο «συγγραφέας» όσα έλεγε. Πόσο απερίσκεπτους, για να μην πω παράλογα ανεγκέφαλους, μας έχει κάνει η σημερινή κοινωνία; Πόσο δύσκολο είναι να σκεφτεί κάποιος πως η γη ενεργειακά είναι ένα κλειστό σύστημα, με μόνη εισαγωγή ενέργειας την ακτινοβολία του ηλίου; Πόσο δύσκολο είναι να αντιληφθεί πως αν μειώσει την ενέργεια αυτή, προφανώς θα μειώσει το διαθέσιμο προς εκμετάλλευση ενεργειακό περιεχόμενο του πλανήτη; Και όλα αυτά σε μια ανθρωπότητα που ζητά διαρκώς αυξανόμενη ποσότητα ενέργειας προς κατανάλωση. Όχι ότι αν είχε απεριόριστα ποσά ενέργειας δηλαδή θα μπορούσε να τα καταναλώσει – εντάξει, εδώ γίνεται λίγο πιο πολύπλοκο. Χωρίς το φαινόμενο του θερμοκηπίου, θα μπορούσε να καταναλώσει τόση ενέργεια, όση ακριβώς θερμότητα μπορεί να απαχθεί την νύχτα – στο σκιασμένο ημισφαίριο – κατά την ψύξη του πλανήτη. Έστω και ελάχιστη παραπάνω θα οδηγήσει τελικά σε υπερθέρμανση, αφού η ενέργεια έχει το κακό συνήθειο καταναλισκόμενη να μετατρέπεται σε θερμότητα. Η υπερθέρμανση τώρα, αυξάνει το θερμικό περιεχόμενο του πλανήτη, με αποτέλεσμα φυσικά την ελάττωση του ποσοστού της παρεχόμενης από τον ήλιο ενέργειας που μπορούμε να εκμεταλλευτούμε! Κάπου στο τέλος περιμένει ο «θερμικός θάνατος», τον οποίο σίγουρα είμαστε ικανοί να φέρουμε πιο κοντά για τον πλανήτη μας, απ’ ότι ο χρόνος θερμικού θανάτου του σύμπαντος – τον οποίο μπορούμε ακόμα να ελπίζουμε πως πιθανόν να αποφύγουμε, αν το σύμπαν αποδειχθεί με κάποιο τρόπο ανοιχτό σύστημα, αλλά για τον πλανήτη μας, όντας δεδομένα κλειστό και πεπερασμένο σύστημα, προσπαθούμε να τον κάνουμε άμεση πραγματικότητα. Αν τώρα λογαριάσουμε και το φαινόμενο του θερμοκηπίου, τότε όχι μόνο καταλήγουμε στην ταχύτερη ελάττωση του ποσοστού ηλιακής ενέργειας που μπορούμε να εκμεταλλευόμαστε, αλλά επιταχύνουμε ακόμα περισσότερο την έλευση «θερμικού θανάτου». Βέβαια βιολογικά θα έχουμε πεθάνει πολύ νωρίτερα από την ώρα που το θερμικό περιεχόμενο του πλανήτη θα ομογενοποιηθεί με αποτέλεσμα να είναι αδύνατη η εκμετάλλευση του παραμικρού ποσού ενέργειας.
Τα βιολογικά συστήματα βλέπεις υπόκεινται και στον θαυμαστό κύκλο ισορροπίας του περιβάλλοντος. Αν δεν υπάρχει σημαντική διαφορά θερμοκρασίας δεν θα μεταφέρεται νερό από τους υδάτινους στους χερσαίους όγκους. Δεν θα φυσούν αέρηδες, δεν θα μεταφέρεται γύρης, δεν θα συμβαίνουν εκατομμύρια απλά φαινόμενα που δίνουν ώθηση στην ζωή. Και η ζωή θα σβήσει, πολύ πριν τον τελικό θερμικό θάνατο του πλανήτη. Εκτός και αν μετατρέψουμε την βιολογία σε τεχνολογία. Τότε ίσως διατηρηθούμε λίγο παραπάνω εν «τεχνο-ζωή». Πάλι μέχρι τον θερμικό θάνατο που θα πλησιάζει με γοργούς ρυθμούς. Βλέπεις όταν η θερμοκρασία ομογενοποιηθεί, κάθε δραστηριότητα καταρρέει και επέρχεται το χάος. Θερμοδυναμική, η «μαγεία» που διέπει τα πάντα και που δεν μας αφήνει περιθώρια να την καταπατήσουμε. Ένα απλό ισοζύγιο ενέργειας φανερώνει πως δεν μπορείς να παράγεις περισσότερη θερμότητα απ’ όση μπορεί να απαχθεί, αλλιώς έχεις συσσώρευση. Άρα δεν μπορείς να καταναλώνεις περισσότερη ενέργεια απ’ όση θερμότητα μπορείς να απάγεις. Παγκοσμίως, πανσυμπαντικώς. Και όσο λιγότερη θερμότητα μπορείς να απάγεις λόγω των αερίων του θερμοκηπίου, τόσο θα πρέπει να μειώνεις την κατανάλωση ενέργειας. Και όσο θα σκιάζεις τον ήλιο, τόσο λιγότερη ενέργεια θα έχεις διαθέσιμη αλλά και τόσο λιγότερη ενέργεια θα μπορείς να απάγεις ταυτόχρονα, περιορίζοντας ακόμα περισσότερο την ενέργεια που μπορείς να καταναλώνεις! Ναι, δυστυχώς είναι μονόδρομος, γιατί μπορεί μεν τα πάντα να «είναι ρευστά», αλλά η θερμοδυναμική που τα διέπει είναι αμείλικτα απόλυτη. Δυστυχώς υπάρχουν όρια, μας αρέσει δεν μας αρέσει, και περιοριζόμαστε από αυτά. Όλοι μας. Και η μόνη λύση είναι να περιορίσουμε την κατανάλωση ενέργειας σε τέτοια επίπεδα ώστε το ισοζύγιο να κλείνει με μηδενικό ρυθμό συσσώρευσης, σε μια φυσιολογική για το περιβάλλον θερμοκρασία, που θα επιτρέπει την λειτουργία των βιοκλιματικών κύκλων.
Και σε όλα αυτά φυσικά δεν έχουμε λογαριάσει την ποιότητα αέρα που αναπνέουμε, την ποιότητα της ζωής που ζούμε, τους ανθρώπους, τα ζώα, τα φυτά… Αλλά αξίζει που και που να σχολιάζεις τα «επιχειρήματα» των ανεγκέφαλων χρησιμοποιώντας τους δικούς τους όρους. Βλέπεις οι «λύσεις» τους καταστρέφουν τις ίδιες τις «αξίες» που προσπαθούν να προστατεύσουν. Αν μπορεί κανείς να τις θεωρήσει αξίες δηλαδή. Λογικό, οι μη-βιώσημες λύσεις, είναι μη-βιώσημες «καθ’ ολοκληρίαν».
Ατελείωτη αυτή η άσκηση τελικά, αφήνει πολλή ώρα για αναλογισμό. Αλλά τελείωσε. Και τώρα, στον «κενό χρόνο» ανάμεσα στα τρίωρα, κοιτούσα πάλι το λαπτόπι και είπα να αποτυπώσω τις ακατάσχετες σκέψεις την προηγούμενης ώρας. Και αυτές, και άλλες. Βλέπεις αναρωτιέμαι για «το ανεγκέφαλο» του κόσμου μας ως προς το ισοζύγιο ενέργειας, την ώρα που δεν μπορεί να κάνει ένα απλό χρηματικό ισοζύγιο. Ότι συσσωρεύεται ισούται με αυτό που μπαίνει, μείον αυτό που βγαίνει, συν αυτό που παράγεται, μείον αυτό που καταναλώνεται. Διέπει τα πάντα. Μάζα, ενέργεια, υλοενέργεια, χρήμα. Και είναι αμείλικτο και μονοσήμαντα ορισμένο.
Ας μην φτάσω όμως εκεί, ας πάω λίγο πιο πίσω. Στον σημερινό 35άρη οδηγό που η κοινωνία έχει αποτύχει να του δείξει πως όταν η 5χρονη κόρη του είναι ξαπλωμένη στο κάθισμα του συνοδηγού, χωρίς ζώνη, ενώ αυτός την κρατά με το ένα χέρι, καθώς οδηγεί, δεν υπάρχει καμία οδική ασφάλεια ακόμα και αν οδηγεί μερσεντές μέσα στο Ψυχικό. Και στο ενδιάμεσο οι υπουργοί μας μπορούν, εντελώς υποκριτικά, να φιλοσοφούν περί της νομολογίας και των μέτρων που θα καταστήσουν την οδήγηση ασφαλή. Η αποτυχία τους βέβαιη. Το ίδιο και οι υποκριτικές φιλοσοφίες τους περί «καταλληλότερης ενεργειακής πολιτικής».
Όταν λοιπόν ο σημερινός κόσμος θυσιάζει την ασφάλεια του παιδιού του, έτσι για να το έχει δίπλα του – ήμαρτον, μέχρι και καθισματάκια θέσης συνοδηγού κυκλοφορούν – μάλλον κακώς αναρωτιέμαι για το ανεγκέφαλο της σημερινής κοινωνίας, ενώ η σκίαση του ήλιου όντως πρέπει να φαντάζει μια «απόλυτα λογική» λύση στους απερίσκεπτους…
Αν νοιαζόμασταν όμως πραγματικά, έστω και λίγο γι’ αυτά τα αγγελούδια, τότε μάλλον θα αναπτύσσαμε άλλου είδους πολιτικές, όχι αυτές που μας κάνουν να περνούμε καλά σήμερα αλλά αυτές που είναι βιώσιμες και αειφόρες στο διηνεκές, ακόμα και αν παραδεχθούμε πως μας περιορίζουν. Νοιαζόμαστε όμως γι’ αυτά, ή νοιαζόμαστε μόνο, εντελώς εγωιστικά, για τον εαυτό μας, ακόμα και όταν λέμε πως νοιαζόμαστε γι’ αυτά;

Περί ανέμων (ξανά)...

Έχοντας μία ωρίτσα κενού χρόνου (μα εντελώς όμως), κάθομαι και κοιτώ το μονιτορ του καινούργιου λαπτοπίου, το οποίο παρεμπιπτόντως έχει την δική του προσωπικότητα. Ανοίγει όποτε θέλει, όπως θέλει. Μερικές φορές μάλιστα για να με μπερδέψει «κάνει» ότι άνοιξε - μετά μου λέει ένα θριαμβευτικό: «Χα, στην έσκασα!». Οι καταστηματάρχες αναγνώρισαν το πρόβλημα, στο ενδιάμεσο ανακάλυψα και δεύτερο αγοραστή που λαμβάνει ακριβώς την ίδια «απροσάρμοστη» συμπεριφορά, οπότε και πλέον ρωτήσαμε την γνώμη της μαμάς εταιρίας. Αυτή βέβαια για την ώρα «ποιεί την νήσσα» και έτσι για μια ακόμη φορά στην όλη αλυσίδα την πληρώνει η τελευταία τρύπα: ο καταναλωτής. Έτσι γιατί μου ήρθε τώρα και νευρίασα. Ομολογώ δεν ήταν η αρχική μου πρόθεση. Αρχικά απλά κοιτούσα το λαπτόπι προσπαθώντας να σκεφτώ. Ε και σκέφτηκα.

Η πρώτη φουρνιά φυντάνια μόλις αποχώρησαν και τελώ εν αναμονή της δεύτερης, χωρίς να έχω κάτι ενδιαφέρον για να περάσω την ώρα μου. Ως γνωστών ούτε δίκτυο έχω μιας και η εταιρία που παρέδωσε το «έργο» στο μικρό ίδρυμα αποφάσισε να μην έρθει να θέσει την κεραία σε λειτουργία και την περιμένουμε ακόμα μετά από. έξι βδομάδες! Ουάου, φτάσαμε κι όλας στην βδομάδα Νο6; Πότε; Χμπφφφφ..

Εβδομάδα Νο6 λοιπόν και τα φυντάνια έχουν (ίσως) αρχίσει να αντιλαμβάνονται πως η αδιαφορία δεν θα τους προσφέρει πολλά. Η αλήθεια είναι πως σε κάποια αδιόρατη στιγμή, δεν θυμάμαι πότε ακριβώς, αποφάσισα πως ή θα μάθουν να σκέφτονται και να κατέχουν ένα-δύο χρήσιμα πράγματα, ή θα με μισήσουν. Η αλήθεια είναι πως βρίσκω μεγαλύτερη ανταπόκριση από άτομα τα οποία τα είχα πέρσι σε άλλο μάθημα, αλλά τουλάχιστον μέχρι τώρα «μίσος» δεν εισέπραξα. Απλά αποφάσισα να ακολουθήσω το κλασικό μοτίβο της οικογενείας, όπου όλοι οι εκπαιδευτικοί της (ηπειρώτικη οικογένεια συνεπάγεται πολλλλύυυυ μεγάλο σόι) έχουν το παρατσούκλι «κακούργος», ανεξαρτήτως βαθμίδας εκπαίδευσης. Ζήλεψα βλέπεις όταν πριν από χρόνια ψάρεψα έναν τύπο και χωρίς να ξέρει σε ποιόν μιλάει τον ρώτησα την γνώμη του για μια θεία μου και μου απάντησε: Την «κακούργα»; Μμμ ναι, πολύ «στριμμένη», αλλά ξέρεις κάτι; Και έμαθα και με σημάδεψε. Ναι, είμαι ζηλιάρης, το παραδέχομαι, αλλά είναι πολύ ευχάριστο να ακούς τέτοια σχόλια. Πως το είπε χτες ο Ρέντφορντ; Από εγωισμό βρισκόμαστε εδώ που βρισκόμαστε και συνεχίζουμε να προσπαθούμε όταν όλα έχουν ισοπεδωθεί; Χμμ ναι ίσως παίζει και αυτό. Θυμάμαι τον πρόεδρο να μου λέει τις προάλλες: «Τι σε νοιάζει; Αφού κύκλος είναι: το υπουργείο κοροϊδεύει τους γονείς, οι φοιτητές κοροϊδεύουν εμάς, ε για να κλείσει εμείς κοροϊδεύουμε το υπουργείο». Απόλυτο δίκιο έχει, μόνο που στην όλη διαδικασία εγώ έχω την αίσθηση πως κοροϊδεύω τους φοιτητές και, μιας και αυτούς τους κοροϊδεύουν όλοι εκτός των γονιών τους - οι οποίοι αγωνιούν αλλά δεν καταλαβαίνουν την κοροϊδία που παίζεται σε βάρος τους, ε είπα να πάρω λοιπόν το μέρος τους και να μην τους κοροϊδέψω και εγώ.

Έχει λίγη ψύχρα η αίθουσα σήμερα. καλά που έχουμε ένα κλιματιστικό τουλάχιστον και δεν ξεπαγιάζουμε. Γλωσσοδιάρροια ε; Και να σκεφτεί κανείς πως κοιτούσα το λαπτόπι σκεφτόμενος πώς να γράψω το: Μα καλά, τόσα άχρηστα «γκάτζετς» βάζουν στα αυτοκίνητα και κάνουν με αυτά τις περισσότερες φορές την οδήγηση πιο επικίνδυνη, λασπωτήρες όμως γιατί δεν βάζουν;;; Άσχετο; Όχι, απλά όταν βρέχει στις εθνικές και έχει κίνηση, η έλλειψη και το επικίνδυνο της έλλειψης ενός τόσο ευτελούς και απλού εξαρτήματος από τα αυτοκίνητα γίνεται απόλυτα φανερή. Ε και σήμερα έβρεχε και το ταξίδι μέχρι εδώ δεν ήταν και τόσο εύκολο σε ορισμένα σημεία - ειδικά εκεί στην Μαλακάσα. Οπότε ιδού το «ακαδημαϊκό» ερώτημα της ημέρας: Εκεί δίπλα στο σούπερ ντούπερ χάι στερεοφωνικό με τους σαμπγούφερ και την οθόνη 65000 χρωμάτων, που το πιθανότερο είναι ότι κάποια μέρα θα μας σκοτώσει, γιατί δεν μπαίνουν και δύο ευτελέστατοι λαστιχένιοι λασπωτήρες μπας και αυξηθεί η ορατότητα εν καιρώ βροχής;

Και αν δεν αφήσουν τον Μωάμεθ να πάει στο βουνό;

Εσείς μάθατε για την νέα υπηρεσία ασύρματου adsl από την wind; Εεεεμ;
Εσείς μάθατε για το πόσο επικίνδυνο είναι να έρχεσαι σε άμεση επαφή για ώρες με gsm πομποδέκτη; Εμ αυτό δεν θα το ακούσετε ποτέ.
Βλέπεις όταν ερχόμαστε σε άμεση επαφή με έναν τέτοιο πομποδέκτη το κορμί μας δέχεται τεράστια ποσά ηλεκτρομαγνητικής ενέργειας. Έτσι κάθε φορά που πατάμε τα δαχτυλάκια μας επάνω στα πλήκτρα δεχόμαστε ένα «ντους ενέργειας». Λεπτομέρειες βέβαια. Εδώ έχουμε μετατρέψει τα σπίτια μας σε πομποδέκτη και δεχόμαστε ντους ακτινοβολίας επί 24αώρου βάσεως και είμαστε και περήφανοι που δεν έχουμε καλώδια «να μας ταλαιπωρούν». Είμαστε περήφανοι που «γίναμε κι εμείς in σαν τους τύπους στην διαφήμιση» ενώ για την ώρα δεν βρίσκεται κανένας σοβαρός άνθρωπος να βάλει φρένο στην ανεξέλεγκτη δραστηριοποίηση των εταιριών τηλεφωνίας.
Στο ενδιάμεσο, στο τελευταίο ιατρικό συνέδριο καταδείχθηκε η αναγκαιότητα του θηλασμού για ένα εξάμηνο τουλάχιστον. Αναγκαιότητα και για την υγεία του βρέφους, αλλά και για την υγεία του μητρικού στήθους. Ακούστηκε, και πιθανότατα πολύς κόσμος θα το άκουσε. Μια φορά όμως αρκεί. Βλέπεις δεν είναι κάτι που πρέπει να τονισθεί, χρειαζόμαστε άλλωστε τον χρόνο για να κάνουμε πλύση εγκεφάλου για άλλα πραματάκια - όπως το ασύρματο adsl της wind, άσε που αν το τονίσουμε και το κάνουμε «κτήμα» της κοινωνίας, «κάποιοι» δεν θα «βολευτούν» καθόλου από δαύτο.
Κάπου εκεί πέρα ακούστηκε και το θέμα της παχυσαρκίας που έχει αρχίσει να γίνεται μάστιγα. Ακούστηκαν διάφορα για εκδηλώσεις που «προσπαθούν» να τρέψουν τα παιδιά στην υγιεινή, σπιτική διατροφή. Δέκα δεύτερα. Και πολύ είναι. Χρειαζόμαστε τον υπόλοιπο χρόνο για να παρουσιάσουμε πολλάκις τα βιομηχανικά προϊόντα διατροφής, τα οποία ούτε λίγο ούτε πολύ είναι γνωστό πως μαζί με όλα όσα τρώμε εκτός σπιτιού περιέχουν τριπλάσιες τουλάχιστον θερμίδες από το ακριβώς ίδιο γεύμα που θα παρασκευασθεί στο σπίτι από εμάς τους ίδιους και ταυτόχρονα είναι κατά πολύ ανθυγιεινότερα. Εμείς όμως «ενημερώσαμε», μην το κάνουμε και «κτήμα» του κόσμου, έχουμε «άλλα» να του περάσουμε…
Βλέπεις σήμερα ο κόσμος πληρώνει αδρά - και χωρίς να έχει ερωτηθεί γι’ αυτό, για να του διαφημίζουν καθημερινά ένα σωρό πράγματα όπως το ασύρματο adsl και έτσι να του κάνουν πλύση εγκεφάλου παρουσιάζοντας ως «σωτήρια» την ίδια την καταστροφή του, γιατί περί καταστροφής πρόκειται, ενώ δεν πληρώνει φράγκο για να ακούσει τις πραγματικές επιπτώσεις όλων των καταναλωτικών αγαθών στην υγεία του. Ούτε αυτός, αλλά ούτε κανένας άλλος, μιας και η αλήθεια βλάπτει σοβαρά το κέρδος των εταιριών. Έτσι στην ουσία, πέντε νοματαίοι προσπαθούν μόνοι τους να υπολογίσουν και να κατανοήσουν την πραγματικότητα και με φιλότιμο να την διαδώσουν, ενώ η εικονική πραγματικότητα γελάει πίσω από την πλάτη τους. Και φυσικά η έρευνά τους και κυρίως η διάδοσή της, μιας και η έρευνα γίνεται από φιλότιμο, ήθος και αγάπη, δεν χρηματοδοτείται από πουθενά. Ούτε από καταναλωτές, ούτε φυσικά και από εταιρίες – τρελές είναι να βάλουν τα χεράκια τους και να βγάλουν τα ματάκια τους; Τρελές είναι να ανοίξουν τα μάτια στον κόσμο; Τις βολεύει να τρώει κουτόχορτο και ό,τι άλλο του δίνουν.
Ποιο το νόημα άραγε να είσαι σπουδαγμένος και επιστήμονας σε μια εποχή σαν τη σημερινή; Μια εποχή όπου ακόμα δεν έχει «αποδειχθεί» πως το τσιγάρο βλάπτει, πως η ραδιενέργεια βλάπτει πως οι γενετικές τροποποιήσεις βλάπτουν, πως οι βόμβες απεμπλουτισμένου ουρανίου βλάπτουν, πως οι βόμβες βλάπτουν γενικώς, πως η μαζικοποίηση βλάπτει, πως το 6σθενές χρώμιο βλάπτει, πως η έλλειψη χρόνου βλάπτει, πως η έλλειψη σπιτικού φαγητού βλάπτει, πως η έλλειψη χρόνου θηλασμού του βρέφους βλάπτει κοκ. Γιατί δυστυχώς στον κόσμο μας χρειάζονται «αποδείξεις» και όχι αποδείξεις. Γιατί στον κόσμο μας το να λες την αλήθεια δεν αρέσει, το μόνο που αρέσει είναι να βοηθάς την κερδοσκοπία, την «ευκολία», την «λάμψη». Λες και δεν ξέρουμε πως ό,τι λάμπει δεν είναι «χρυσός».
Στον κόσμο μας δεν βρίσκεται κανένας σοβαρός άνθρωπος να βάλει φρένο στην βλαπτική δραστηριοποίηση των κερδοσκόπων, να εξασφαλίσει την παροχή του απαραίτητου χρόνου θηλασμού στις γυναίκες, να εξασφαλίσει τον απαιτούμενο χρόνο παρασκευής σπιτικού φαγητού, να ασχοληθεί με τον άνθρωπο και όχι με το χρήμα. Και όσοι προσπαθούν να το κάνουν συνθλίβονται από τους κερδοσκόπους και πνίγονται και από τους ίδιους τους συνανθρώπους τους, μιας και μετά την πλύση εγκεφάλου που έχουν υποστεί ούτε έχουν διάθεση, αλλά ούτε και μπορούν να κατανοήσουν τίποτε άλλο - πλύση εγκεφάλου είναι αυτή.
Άλλωστε ζούμε σε μια εποχή όπου το μεγαλύτερο μέρος, για να μην πούμε σχεδόν όλες, των ενεργειών μας είναι επιβεβλημένο από την καθημερινή προπαγάνδα κάποιας διαφημιστικής καμπάνιας. Ζούμε σε μια εποχή όπου θεωρούμε ελευθερία την «ελευθερία επιλογής» αυτοκινήτου, κινητού, προγράμματος adsl ή κινητής τηλεφωνίας, απορρυπαντικού, κοκ. Έτσι μέσα στην πληθώρα των εικονικών ελευθεριών, δεν καταλαβαίνουμε την πραγματική ελευθερία που μας στερείται μέρα με την ημέρα. Στην πραγματικότητα την αποποιούμαστε εμείς οι ίδιοι, αφού η καθημερινή προπαγάνδα μας την περνάει σαν απαραίτητη θυσία ενός «μικρού κομματιού» ώστε να μπορέσουμε να απολαύσουμε την άλλη, την μεγάλη, την «πραγματική ελευθερία επιλογής» - επιβεβλημένης επιλογής! Πόσο εύκολα άλλωστε αντιστρέφεται η πραγματικότητα και η βαρύτητα των αξιών μέσα στον εικονικό προβαλλόμενο κόσμο όπου κανείς δεν πεινάει, όπου όλοι έχουν άπλετο χρόνο για τα πάντα και τρώνε το καταπέτασμα διατηρώντας σιλουέτα. Και εμείς συνεχίζουμε να θεωρούμε εαυτούς ελεύθερους, ενώ στην ουσία ζούμε υπό το στυγνό, επιβλητικό, φασιστικό καθεστώς του κερδοσκοπισμού και του χρήματος, καθώς οι διαφημιστικές εταιρίες επιδίδονται με τις ευχές μας στην χειρότερη μορφή προπαγάνδας που εμφανίστηκε ποτέ επάνω σε αυτόν τον πλανήτη, διαστρεβλώνοντας καθημερινά την πραγματικότητα και την έννοια της ελευθερίας, οι κάτοικοί του δε, πληρώνουν αδρά και χωρίς καν να ερωτηθούν, για την διατήρηση αυτής της εικονικής πραγματικότητας.

Κι έτσι το βουνό δεν πάει στον Μωάμεθ, αφού η κοινωνική αδράνεια είναι τεράστια, ο Μωάμεθ δεν βρίσκει δρόμους να πάει στο βουνό, αφού φροντίζουν ώστε να κόβονται όλες οι γέφυρες επικοινωνίας, επόμενο είναι το βουνό να συνεχίσει να ζει έρμαιο της άγνοιάς του.