Οι εκλογές και η Ευρώπη

Όποιος θέλει τα πολλά χάνει και τα λίγα. Αυτό τουλάχιστον λέει ο θυμόσοφος λαός, που συνήθως έχει δίκιο. Κι αυτή τη φορά πραγματικά φοβάσαι πως κάπως έτσι θα καταλήξει η κατάσταση.

Στις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις καταδίκαζες πάντα την τακτική που είχαν οι πολιτικοί αρχηγοί να ζητούν αυτοδυναμία. Επίσης, διαχρονικά καταδίκαζες πάντα την απαίτηση να ψηφίζονται όλα τα νομοσχέδια, ή αλλιώς οι κυβερνήσεις θα οδηγούσαν τη χώρα σε εκλογές. Πάντα πίστευες πως πρέπει να μετρώνται τα κουκιά που έδωσε ο λαός, όπως αυτά αντιλαμβάνονται τη βούληση του λαού, κι όχι όπως προστάζει μια κάποια κομματική πειθαρχία.

Δυστυχώς όμως φαίνεται να αποδεικνύεται πως ακόμα και αν ο λαός το θέλει, το θέλει άραγε ή απλά κατά τύχη προέκυψε, το πολιτικό σύστημα της Ελλάδας δεν είναι ικανό για δημοκρατικές κυβερνήσεις. Φαίνεται να αντέχει μόνο αυτοδύναμα σχήματα και να αναλώνεται συνεχώς σε παιγνίδια που υποσκάπτουν τις αντίπαλες πολιτικές δυνάμεις. Ελπίζεις μόνο να μην αναποδογυρίσει η κατάσταση και οι νικητές γίνουν ξάφνου ηττημένοι, γιατί για πρώτη φορά εδώ και καιρό η αριστερά δείχνει να σηκώνει κεφάλι.

Η όλη κουβέντα, σε παγκόσμιο σχεδόν επίπεδο, έχει επικεντρωθεί στην παραμονή ή όχι της Ελλάδας στο ευρώ. Ερώτημα το οποίο έχει φορτιστεί συναισθηματικά, οικονομικά, πολιτικά, αλλά όλοι φαίνεται να το κοιτούν μόνο από την οικονομική του διάσταση. Για τους θιασώτες του οικονομικού φιλελευθερισμού το βρίσκεις απόλυτα λογικό, η μονοδιάστατη σκέψη τους αδυνατεί να δει άλλες παραμέτρους, αλλά για τον υπόλοιπο πολιτικό κόσμο είναι εντελώς παράλογη η απόλυτη προσήλωση στον οικονομικό μόνο παράγοντα. Ναι, αναγνωρίζεις φυσικά την αναγκαιότητα ικανοποίησης και αυτού, αλλά μήπως τελικά είτε υπέρ, είτε κατά το δεις, τα μονοδιάστατα αυτά επιχειρήματα καταλήγουν να είναι λαϊκιστικά; Μήπως όλη αυτή η συζήτηση δεν γίνεται με στόχο να τρομοκρατήσει από τους μεν, να λυτρώσει από τους δε;

Παρότι υπάρχουν πολλά επιχειρήματα και για τις ωφέλειες της παραμονής στο ευρώ, αλλά και για τις ωφέλειες αποχώρησης από αυτό, στις συζητήσεις όλα περιορίζονται και πάλι στο οικονομικό επίπεδο. Από οικονομικής σκοπιάς, (αν και δεν θεωρείς ντε και καλά πως η Ελλάδα πρέπει να αποχωρήσει) είτε εντός, είτε εκτός ευρώ και η Ελλάδα θα επιζήσει, και η υπόλοιπη Ευρώπη. Αν δεν γίνει «απόσχιση», σίγουρα τα πράγματα θα είναι πιο εύκολα, ενώ στην αντίθετη περίπτωση θ’ ανοίξουν για όλους οι ασκοί του Αιόλου. Αλλά και με τους δύο τρόπους, ο κόσμος θα συνεχίσει την πορεία του.

Η δική σου ένσταση για την απόσχιση του οποιουδήποτε κράτους από την νομισματική ενοποίηση βρίσκεται στο ότι αυτό θα ξεκινήσει την αποδόμηση μιας μεγάλης ιδέας που είχαν κάποτε οι ευρωπαίοι πολιτικοί και που σήμερα φαντάζει απόμακρη και αδύνατη αν αναλογιστεί κανείς τα πολιτικά ανδρείκελα που βρίσκονται αυτή τη στιγμή στο τιμόνι της Ευρώπης. Σίγουρα δεν διαθέτουν ούτε το μισό από το ανάστημα και την αξιοσύνη όσων προ λίγων χρόνων οραματιζόταν ένα κοινό μέλλον για την ευρωπαϊκή ήπειρο, τρομαγμένοι από όσα διαδραματίστηκαν εκεί  πίσω, το ’40, και από την πιθανότητα να ξαναγίνουν τα ίδια στο μέλλον.

Από τότε βέβαια έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι και οι μεγάλες ιδέες χάθηκαν, οι κοινωνίες, η πολιτική, οι πολιτικοί οι ίδιοι πουλήθηκαν όσο όσο στις αγορές και σήμερα όσο ποτέ άλλοτε είναι φανερό πως οι φόβοι των ηγετών που δημιούργησαν την ενωμένη Ευρώπη μπορεί να γίνουν πραγματικότητα, ενώ το δημιούργημα τους  είναι έτοιμο να καταρρεύσει υπό το αβάσταχτο βάρος της μονοδιάστατης θεώρησης του οικονομικού φιλελευθερισμού, που κατατρώει τις σάρκες της γηραιάς ηπείρου καταλύοντας κάθε κοινωνική και πολιτική διάσταση της ευρωπαϊκής ενοποίησης που αυτοί οραματίστηκαν. Είναι πραγματικά να αναρωτιέσαι αν η διατήρηση αυτού του εκτρώματος αρμόζει την οποιαδήποτε προσπάθεια, ή είναι καλύτερη η κατακρήμνιση του, αλλά από την άλλη δεν διαβλέπεις καμία ελπίδα αναδόμησης αυτής της ιδέας στο άμεσο μέλλον, αν η ευρωπαϊκή ένωση σήμερα καταρρεύσει.

Πάει καιρός, μετράει από τα φοιτητικά σου χρόνια, που πίστευες σε μια ευρωπαϊκή ενοποίηση με γνώμονα τους ανθρώπους, τη συνεργασία τους και το σεβασμό στις ιδιαιτερότητες του κάθε κράτους μέλους. Συνεχίζεις να πιστεύεις πως καλύτερα είναι να προσπαθήσει κανείς να διορθώσει τα προβλήματα που δημιούργησαν οι σύγχρονοι μικρόπνοοι «πολιτικοί διαχειριστές» που διαδέχτηκαν τους πολιτικούς ηγέτες του παρελθόντος, παρά να ταχθείς υπέρ της κατάρρευσης του όποιου οικοδομήματος έχει χτιστεί μέχρι σήμερα.

Η αλληλεγγύη σίγουρα είναι αμφίδρομη, αλλά επίσης η αλληλεγγύη δεν δίδεται με τους όρους των αγορών και της κερδοσκοπίας. Η Ελλάδα σίγουρα υποχρεούται να τηρεί τις δεσμεύσεις της προς τους συνεταίρους της, αλλά και οι συνέταιροί της υποχρεούνται να βλέπουν τις ατραπούς στις οποίες οδηγούν οι εμμονές τους και να αποδεσμεύουν από μόνοι τους από «υποχρεώσεις» που καταστρέφουν την «ομότιμη» κατά τ’ άλλα χώρα, αλλά και πλήττουν ανεπανόρθωτα τις ευρωπαϊκές ιδέες. Γιατί αν η Ευρώπη σήμερα αποφασίσει να γίνει μια Ευρώπη των αγορών και όχι μια Ευρώπη των λαών, μια Ευρώπη της επιβολής και όχι μια Ευρώπη των πολυποίκιλων κοινωνιών, μια Ευρώπη του χρήματος και όχι μια Ευρώπη των ανθρώπων, τότε αυτή η Ευρώπη δεν αξίζει ούτε να την στηρίζεις, αλλά ούτε να ανήκεις σε αυτή.