Τετάρτη 31 Ιανουαρίου 2007

Απανθρωποποίηση;

Στις σύγχρονες επιχειρήσεις η εργασιακή σκλαβιά επανήλθε λουστραρισμένη, αλλά εξίσου εξοντωτική. Η μοίρα του σπουδασμένου εργαζόμενου είναι δυσμενέστερη από του αγράμματου εργάτη Ο πραγματικός πλούτος της χώρας παράγεται στο χωράφι και στο εργοστάσιο· γι' αυτό οι αγρότες και οι εργάτες δεν διανοήθηκαν ποτέ να επικαλεστούν κάποια νεφελώδη ιδεολογήματα για τη δουλειά τους. Η προσφορά τους είναι αυταπόδεικτη.
Αντιθέτως, οι απασχολούμενοι στον τριτογενή τομέα, των υπηρεσιών, δεν αρκούνται στην υψηλότερη αμοιβή που εισπράττουν· αγωνιούν να δώσουν και ανώτερο νόημα σ' αυτό που κάνουν. Το επάγγελμα έγινε ιδεολογία. Ο καλώς εννοούμενος επικερδής χαρακτήρας του αποσιωπάται συστηματικά και προβάλλεται κατά κόρον σαν ζωτική ωφέλεια για το κοινωνικό σύνολο. Οι χρηματιστές κόπτονται για την "ανάπτυξη", οι διαφημιστές μοχθούν για την "επικοινωνία", οι ασφαλιστές χτίζουν την "ασφαλιστική συνείδηση" κ.ο.κ.

Εξ ου και το καταγέλαστο ορισμένων ότι ασκούν λειτούργημα. Η κοινωνία, που διευθύνεται από τους εγγράμματους, έχει περί πολλού αυτά τα επαγγέλματα και περιφρονεί εξόφθαλμα τον αγρότη και τον εργάτη. Απόδειξη, ότι τους αμείβει με τα χαμηλότερα των εισοδημάτων και τους επιφυλάσσει πενιχρές
συντάξεις και ανεπαρκέστατη υγειονομική περίθαλψη. Ουδείς ζηλεύει τη μοίρα τους. Οι νέοι ονειρεύονται να σπουδάσουν για να κάνουν καριέρα σε κάποια από τις μοντέρνες και αστραφτερές δουλειές. Αυτές έχουν πέραση· προσφέρουν υψηλές αμοιβές και απείρως υψηλότερο κοινωνικό στάτους. Δεν υποψιάζονται καν πως η καριέρα είναι η δική τους κοιλάδα των δακρύων. Για να πετύχεις σ' αυτές τις δουλειές, το παν είναι να ξέρεις να πουλάς τον εαυτό σου. Να είσαι αυτό που επιθυμεί ο άλλος να είσαι. Αλλού σε θέλουν τολμηρό και επιθετικό και αλλού μετρημένο και αξιόπιστο. Οι απαιτήσεις αλλάζουν ανάλογα με τον κλάδο· άλλο σέιλς κι άλλο φαϊνάνς. Αυτή την κωμωδία του αγκρέσιβ ή του ριλάιαμπλ δεν θα σταματήσεις ποτέ να την παίζεις· αυτή θα σε κρατάει στη δουλειά. Επίσης, από τη μέρα που θα εισέλθεις σε κάποιον κλάδο, θα πρέπει να ασπαστείς και τις ιδεοληψίες του· σαν να μυείσαι σε θρησκευτική αίρεση.
Ο κλάδος υπεράνω όλων.
Είναι ο ιερός δεσμός που προστατεύει και ανυψώνει τα μέλη του, ασχέτως των εσωτερικών ανταγωνισμών. Με αυτή τη συντεχνιακή αντίληψη της χειρίστης μορφής οι "συνάδελφοι" θωρακίζουν την επαγγελματική τους ιδιότητα και διεκδικούν από την κοινωνία διαρκώς και νέα προνόμια. Μαζί με την είσοδο στην αγορά εργασίας των νέων επαγγελμάτων εισήχθη και η δυτική νοοτροπία του ολοκληρωτικά αφοσιωμένου στη δουλειά του προτεστάντη. Ο χρόνος που αφιερώνουν οι υπάλληλοι στην εταιρεία είναι τρομαχτικός. Στις σύγχρονες επιχειρήσεις η εργασιακή σκλαβιά επανήλθε λουστραρισμένη, αλλά εξίσου εξοντωτική. Η μοίρα του σπουδασμένου εργαζόμενου είναι δυσμενέστερη από του αγράμματου εργάτη.
Το καθορισμένο ωράριο θεωρείται παρωχημένη αντίληψη, και η αμοιβή για υπερωρίες είναι αδιανόητη. Οι υπάλληλοι δουλεύουν εντυπωσιακά περισσότερες ώρες από τις προβλεπόμενες από τον νόμο, ασχολούνται Σαββατοκύριακα και αργίες χωρίς την ανάλογη αμοιβή.
Τα εξοντωτικά 12ωρα και 14ωρα δουλειάς είναι νον στοπ. Η μεσημβρινή σιέστα έχει τεθεί πλέον και στη χώρα μας υπό διωγμόν· κατάντησε μομφή. Λένε "αυτός κοιμάται μεσημέρι" εννοώντας πως είναι εκτός πνεύματος· εν ολίγοις ακατάλληλος. (Αν οι επιστήμονες μπορούσαν να καταθέσουν δημοσίως για τις ευεργετικές ιδιότητες του μεσημβρινού ύπνου, θα είχε καταρρεύσει προ πολλού το δυτικό εργασιακό μοντέλο. Ο ύπνος του μεσημεριού είναι βάλσαμο για την ψυχική και τη σωματική μας υγεία και, εννοείται, συμβάλλει καίρια στη μακροβιότητα. Είναι κατά πολύ πιο απαραίτητος και ζωογόνος από όλες τις "χελθ" βιταμίνες, τα "σπα" και τις λοιπές τεχνικές στήριξης του ανθρώπινου οργανισμού.)
Ο ευπρεπής μισθός και ίσως κάποιο ετήσιο μπόνους που παρέχουν οι εταιρείες στα μοντέρνα εργατόσκυλα δεν αντισταθμίζουν τις ατελείωτες ώρες πρόσθετης δουλειάς. Γι' αυτό υπάρχουν συνήθως και κάποιες έξτρα παροχές κολακείας· το ωραίο γραφείο (με παράθυρο ή όχι, ανάλογα με τη θέση σου στην ιεραρχία της επιχείρησης) και κάποιοι φανταχτεροί τίτλοι, που ουσιαστικά δεν σημαίνουν τίποτα. Προβιβάζεσαι σε εξέκιουτιβ, σίνιορ εξέκιουτιβ, κοoρντινέιτορ, σουπερβάιζορ, νταϊρέκτορ, βάις πρέζιντεντ, τσιφ, μέλος του εξέκιουτιβ μπορντ και άλλα του σωρού και χωρίς νόημα. Η μακροβιότητα της καριέρας σε μια σύγχρονη εταιρεία κρίνεται από δύο βασικά στοιχεία: την όλο και μεγαλύτερη "τρέλα" για δουλειά και το λόγιαλτι στην εταιρεία και στους στόχους της.
Επίσης, είναι απαραίτητο να συμμεριστείς κάποιες νέες "αξίες". Όπως το σχιζοφρενικό "άλλο δουλειά κι άλλο φιλία", λες κι ο άνθρωπος μπορεί να κάνει αναστολή αισθημάτων. Ή το δόγμα ότι με κάθε θυσία πρέπει να φέρεις σε πέρας τη δουλειά που σου ανέθεσαν.
Όλα αυτά καλύπτονται με την πρόστυχη στρεψοδικία του σωστού "επαγγελματία". Που σημαίνει ότι, προκειμένου να γίνει η δουλειά σου, όλα επιτρέπονται· η δουλειά προηγείται κάθε ανθρώπινου αισθήματος· φιλία, αγάπη, δίκιο, κατανόηση είναι δευτερεύοντα.
Λένε "είμαι προφέσιοναλ" κι αυτό τα εξηγεί όλα.

Κι ο Αλ Καπόνε "προφέσιοναλ" ήτανε.
Μάλιστα, οι νέοι επαγγελματίες διηγούνται εμφατικά το παράδειγμα του Ωνάση που φιλοξενούσε έναν φίλο του, επίσης εφοπλιστή, στη θαλαμηγό του. Ενώ έπαιζαν τάβλι, ο άλλος του αποκάλυψε χαρούμενος πως έδωσε εντολή αγοράς δύο πλοίων που μόλις είχαν βγει προς πώληση.
Ο Ωνάσης δεν φάνηκε να δίνει σημασία στην πληροφορία· συνέχισαν το παιχνίδι, μα κάποια στιγμή σηκώθηκε, να πάει στην τουαλέτα, και άργησε λίγο. Όταν επέστρεψε, ξανάπιασε τα ζάρια και είπε χαμογελαστός στον φίλο του πως τα πλοία που του είχε αναφέρει τα αγόρασε μόλις πριν ένα λεπτό εκείνος.
Αυτόν τον κτηνώδη αμοραλισμό εννοούν όταν λένε "είμαι προφέσιοναλ". Το πλέον ψυχοφθόρο για τον εργαζόμενο είναι πως πρέπει να δίνει κάθε μέρα εξετάσεις. Τα σύγχρονα επαγγέλματα έχουν υψηλό βαθμό ανασφάλειας σε σχέση με τα παραδοσιακά. Και απείρως σκληρότερο ανταγωνισμό· τόσο εξωτερικό, από άλλες ομοειδείς εταιρείες, όσο και εσωτερικό, από άλλους καπάτσους που εποφθαλμιούν την ίδια θέση. Ακόμη και το υψηλόβαθμο στέλεχος δεν αισθάνεται σιγουριά· πάει ένα πρωί, και χωρίς καμία προειδοποίηση βρίσκει το γραφείο του στον διάδρομο.
Δυστυχώς στην ίδια λούμπα έπεσαν και οι γυναίκες. Μέχρι πρόσφατα δεν επιδείκνυαν την ολοκληρωτική αφοσίωση των αντρών στη δουλειά τους. Ως όντα πιο πολύπλοκα, αισθαντικά και ερωτικά, έδιναν μεγαλύτερη σημασία στα αισθήματα και στις χαρές της ζωής.
Γι' αυτή την ανεξαρτησία τους η κοινωνία τις φιλοδώρησε εκδικητικά με σωρεία κατηγοριών· άπιστες, ελαφρόμυαλες, ανεύθυνες, γλωσσούδες κ.λπ. Η χαρά και ο ερωτισμός δεν συγχωρούνται στην παραγωγή. Τελευταίως μάλιστα, αν αποπειραθείς στη δουλειά ένα πονηρό αστείο, κάποιο υπονοούμενο, καραδοκεί η εξευτελιστική κατηγορία της "σεξουαλικής παρενόχλησης".
Αυτό κι αν είναι ευνουχισμός· σημαίνει "όσοι περάσετε αυτή την πόρτα αφήστε έξω το φύλο σας".
Οι γυναίκες, στην προσπάθειά τους να κατακτήσουν ένα ακόμη αντρικό οχυρό, γίνονται κι αυτές "προφέσιοναλ" θύματα. Τυπικές, σοβαρές, με πολυάσχολο ύφος, ασέξουαλ ντύσιμο, κάτι σκούρα ταγιέρ σαν αντρικά κουστούμια, λευκό πουκάμισο και απομίμηση γραβάτας.
Έσβησε το χαμόγελο, το σκέρτσο και το παιχνίδισμα, που τις έκαναν αξιολάτρευτες. Έχασαν το πλεονέκτημα της ζωής που είχαν έναντι των εξουθενωμένων από τη δουλειά αντρών.
Ο Γκι Ντεμπόρ το έγραψε με συνταρακτική απλότητα: "Μόνο όσοι δεν δουλεύουν ζουν".
Στο πίσω μέρος του κεφαλιού μας όλοι ξέρουμε ότι στον κόσμο δεν ήρθαμε για να κάνουμε καριέρα, λεφτά και όνομα· ήρθαμε πρωτίστως για να ζήσουμε και, ει δυνατόν, να αφήσουμε αυτόν τον κόσμο λίγο καλύτερο απ' ό,τι τον βρήκαμε.
Αλλά δεν ζούμε. Κι αυτό μας τρελαίνει.
"Το άγχος, το στρες, ο φόβος, η ντροπή, η περιφρόνηση, η επιθετικότητα, η θέληση της δύναμης γεννιούνται από μια καταπιεσμένη θέληση για ζωή". (Βάνεγκεμ)
Με την πιο κοινή λογική, όσες ώρες δουλεύεις, άλλες τόσες πρέπει να έχεις ελεύθερες για να χαρείς αυτά που έβγαλες. Όμως ο νέος άνθρωπος σπαταλά όλο τον χρόνο του, την ευφυΐα, την εφευρετικότητα και τις εμπνεύσεις του υπέρ της καριέρας του και όχι της ζωής του. Ο ψυχισμός του μολύνεται από αυτό το δηλητηριώδες αλισβερίσι. Φυσικώ τω τρόπω, το εξέκιουτιβ τερατάκι γραφείου θα μεταφέρει μακάβρια το πάρε δώσε και στις προσωπικές του σχέσεις:
"Αυτά έκανα για σένα, περιμένω ανταπόδοση".
Μοιραία οι λαμπρές καριέρες είναι πυραμίδες που θεμελιώνονται πάνω σε προσωπικές και οικογενειακές τραγωδίες.

Διονύσης Χαριτόπουλος
---------------
Ορισμένες φορές έχεις την αίσθηση πως κάποιος έβαλε σε σειρά τις σκόρπιες σκέψεις σου...

17 σχόλια:

  1. Ανώνυμος31/1/07 10:25 π.μ.

    τις δικες μου να δω ποιος θα τις βαλει!
    ;p

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Χωρίς σχόλια...

    Απλά..μοναδικό!

    (η μόνη σκέψη μου είναι πως για να κάνεις την δουλειά σου σωστά- όποια δουλειά σου- πρέπει να είσαι αφοσιωμένος σε αυτή... ΟΧΙ ΟΜΩΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΑ..όπως λέει και ο Χαριτόπουλος). Τα πάντα με μέτρο.

    Φιλάκια :-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. το εχω ξαναδιαβασει το κειμενο αλλα ειναι περα για περα αληθινο που ανατριχιασα σαν να τάκουσα πρωτη φορα.

    ειναι τοσο θλιβερο και περισσοτερο ισως για τις γυναικες-εργαζομενες..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. "Συνεπής στις υποχρεώσεις σου" θα έλεγα εγώ.

    Η λέξη "αφοσίωση" είναι πολύ υψηλή για εμένα, για να την συντάξεις με ένα "παράγωγο" της δουλείας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. μένω άφωνος, αφού τα λέει όλα ο κ. Χαριτόπουλος ;)
    δυστυχώς η δουλειά έχει φτάσει σε σημείο να μας ορίζει

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Ανώνυμος31/1/07 7:14 μ.μ.

    Όχι άλλο κάρβουνο!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. και τί έχετε ν αντιπροτείνετε αγαπητέ μας καμηλιέρη;;;
    καλό σου μήνα :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. το κείμενο περιγράφει άριστα την εργασία, το παρόν και το μέλλον. Τα λέει όμως μαλακά. Αμα εργάζεσαι σε πολυεθνική όπως εγώ για 12 χρόνια, τα πράγματα είναι πιό σκληρά. Καλείται η γυναίκα να γίνει ηθοποιός, πότε γλυκιά σαν γατούλα, πότε σκληρή σαν ατσάλι. Η εταιρεία αυτή δημιουργούσε εικονικές πραγματικότητες όπου οι εργαζόμενοι θα ήταν και εξω-εργασιακοί φίλοι, θα περνούσαν μαζί τα σβκ, θα πήγαιναν εκδρομές κλπ. Ετσι υπήρχε έλεγχος της διοίκησης. Πιόνια εφ' όρου ζωής. Αυτό γίνεται σταδιακά, μπαίνει ο νέος στη δουλειά και πλαισιώνεται αμέσως απο τους παλιούς που θέλουν να βοηθήσουν...Πολιτική της εταιρείας. Οποιος δε δεν ομαδικοποιηθεί ή προωθείται σε άλλο τομέα ή εκδιώκεται.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Mαρίνα αυτό είναι θρίλερ τρόμου!

    Τα συγχαρητήριά μου που άντεξες...

    Φιλιά :-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Για αυτό κι εγώ, θα πάω να μαζεύω ελιές! Που είναι και της μοδός βρε παιδάκι μου!!
    ;-D

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Το κείμενο αναφέρεται σε μια συγκεκριμένη κουλτούρα. Ευτυχώς δεν νομίζω ότι είναι παντού αληθής.
    Το θέμα δεν είναι όμως αν είναι και παντού αληθής, σίγουρα είναι... το θέμα είναι ότι μπορούμε να μην παίξουμε με αυτά τα δεδομένα, θέλουμε ;;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Προτάσεις….
    Μα γιατί πρέπει να αναλύουμε το αυτονόητο και να καταλήγουμε σε «προτάσεις», ειδικά όταν είναι φανερές; Δυστυχώς όλα αυτά συμβαίνουν γύρω μας. Δυστυχώς καταλήξαμε να ζούμε για να δουλεύουμε αντί για να δουλεύουμε για να ζούμε και να βελτιώνουμε τον κόσμο για τα παιδιά μας. Σκόρπιες ανεξάρτητες σκέψεις που έκανα κατά καιρούς και συζήτησα με διάφορους, συνδεδεμένες σε ένα απόλυτα δεικτικό ύψος, αυτό αποτελεί το ανωτέρω κείμενο. Η απομάκρυνση του ανθρώπου από το κάθε τι φυσικό και η μετατροπή του σε ρομπότ, γιατί απλά ο δούλος και ο σκλάβος κάποτε εξεγείρονται και «δεν συμφέρει». Η δουλεία, ακόμα και όταν την «θέλεις», δεν παύει να παραμένει δουλεία…

    Δεν υπάρχουν προτάσεις. Δεν έχουν νόημα. Αν θέλεις να ζήσεις διαφορετικά, απλά το απαιτείς. Δεν το ζητάς, το απαιτείς και το πράττεις.

    [Ας αποφύγουμε το παιγνιδάκι του «έτσι είναι», κοινωνία είμαστε εμείς και δεδομένος είναι μόνο ο θάνατος σε αυτή τη ζωή. Όλα τα άλλα τα φτιάχνουμε. Και όπως εμείς φτιάχνουμε την ανθρώπινη κοινωνία, εμείς μέσα σε μια νύχτα μπορούμε να την αλλάξουμε ή ακόμα και να την καταστρέψουμε.]

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Χμμ, ξέρεις από ποια δουλειά απέκτησε ο Χαριτόπουλος αρκετά χρήματα ώστε να σταματήσει να δουλεύει (και να φτιάχνει ταινίες με χρηματοδότηση του συζύγου της πρωταγωνίστριας Τζίνας)?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Όχι, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχει κατά την δική μου γνώμη δίκιο σε αυτό που γράφει, άλλωστε ούτε τον γνωρίζω, ούτε θέλω να τον μάθω. Έμαθα ότι έγραψε κάτι που συμφωνώ και απλά αντί να το (αντι-)γράψω ως δικό μου, έβαλα το όνομά του. Όπως και φυσικά το γεγονός ότι στο συγκεκριμένο θέμα θεω΄ρω ότι έχει δίκιο, δεν τον κάνει και άγιο. Τα πράματα αυτά δεν είναι ισοδυναμίες :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Μερικές φορές είναι χρήσιμο να βλέπουμε όλη την εικόνα, καμηλιέρη. Το γεγονός ότι ο Χαριτόπουλος είναι συνιδρυτής ελληνικής και έπειτα πολυεθνικής εταιρείας μπορεί να μη σου λέει τίποτα, εμένα όμως κάτι μου λέει, πώς να στο πω, το παραπάνω κείμενο παίρνει άλλη διάσταση. Κατά τα άλλα, ναι, συμφωνώ, απανθρωποποίηση, τσ τσ (είπε η Lost και ζήτησε να της φέρουν ΧΘΕΣ στο γραφείο της δύο reports)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η "συνολική εικόνα", όπως θες να την δείς, χαλάει το γεγονός ότι όλα αυτά τα σκεφτόμουν και τα πίστευα πριν καν μάθω την ύπαρξη ενός ανθρώπου που ονομάζεται Χαριτόπουλος (αγνοείς δηλαδή την ακόμα μεγαλύτερη εικόνα και χάνεις την πραγματική ουσία του συνόλου). Αφαίρεσε λοιπόν το όνομα, θεώρησέ τα κατά δικές μου σκέψεις και.. τελειώνει το θέμα, αν θες σχολίασε αυτές και εμένα που τα πίστευα ακράδαντα όλα αυτά πριν καν τα δημοσιεύσει ο Χαριτόπουλος...

    (Ή μήπως τώρα βγάζεις επαγωγικά συμπεράσματα και για τη δική μου δουλειά;)
    {Σαν εχθές αλλά του χρόνου :)}

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Για πες...