Το μέτρο του χρήματος

Να ήρθε άραγε το πλήρωμα του χρόνου για θεσμικές αλλαγές στο χρηματοπιστωτικό σύστημα; Πολλή συζήτηση περί αυτών και μάλιστα σε παγκόσμιο επίπεδο, υπάρχει πιθανότητα να γίνουν και παρεμβάσεις άραγε; Σίγουρα, από εκείνη την αποφράδα ημέρα του ‘72 που το χρήμα από μέτρο και μέσο των συναλλαγών μετατράπηκε σε «προϊόν», τα πράγματα ξέφυγαν από κάθε έλεγχο και τώρα η ανθρωπότητα πληρώνει πολλαπλάσια την κρίση που ούτως ή άλλως αργά ή γρήγορα θα βίωνε ως παρεπόμενο ενός μη-βιώσιμου διαχειριστικού συστήματος, του καπιταλιστικού.
Το γεγονός πως στα χρόνια που ακολούθησαν η πολιτική και η ιδεολογία μπήκαν σε δεύτερη μοίρα και η χρηματική οικονομία αναρριχήθηκε σε πρώτη προτεραιότητα των κυβερνήσεων, αλλά και των περισσοτέρων ανθρώπων, ενέτεινε το πρόβλημα και αφαίρεσε κάθε διέξοδο διαφυγής από την κρίση. Οι συστημικοί διαχειριστές που ανέλαβαν πλέον την εξουσία παραμένουν ανήμποροι μπροστά στα χρηματοοικονομικά συμφέροντα, τα οποία άλλωστε τους αναδεικνύουν ή τους καταβαραθρώνουν μέσα σε μία νύχτα, ανάλογα με τις ορέξεις τους και τον βαθμό υποταγής των στην εξυπηρέτηση συμφερόντων.
Έτσι, σήμερα η κρίση λαμβάνει τραγικές διαστάσεις. Απόλυτα αναμενόμενο όταν το ίδιο το «μέτρο» της οικονομίας, το χρήμα, δεν είναι αντικειμενικό και αξιόπιστο, αλλά μεταβάλλεται ανάλογα με τις ορέξεις, τα «χρηματιστηριακά παιγνίδια» και τις λεκτικές επιθέσεις ή στηρίξεις που εξαπολύονται. Σαν να μετράς το ύψος του σπιτιού σου και σήμερα να το βρίσκεις τρία μέτρα, αύριο που θα στο εκθιάσουν να το βρίσκεις τριάμισι και μεθαύριο που θα σχολιάσουν το χρώμα του να το βρίσκεις δυόμισι. Και μέσα σε όλα αυτά, άνθρωποι που «εμπορεύονται αριθμούς» μέσα σε χλιδάτα γραφεία, αγοράζοντας και πουλώντας χρήμα, συναλλάσσοντας το ίδιο το μέσο συναλλαγής δηλαδή, κερδίζουν ή χάνουν περιουσίες, αδιαφορώντας για το ότι στην πράξη τα παιγνίδια αυτά παίζονται στις πλάτες ανθρώπων αλλάζοντάς τους τη ζωή. Η ιδεολογία κυριαρχίας της «οικονομίας» στην ηθική και στην πολιτική, στον ίδιο τον άνθρωπο.
Και το ότι συζητείται πάντως ανοιχτά σήμερα το θέμα αποτελεί σίγουρα ένα βήμα, μέχρι «προχτές» αποτελούσε ταμπού. Μάλλον όμως για την ώρα οι συζητήσεις αποτελούν απλές ρητορικές ωραιολογίες. Γιατί σε μια εποχή που οι «κυβερνήτες» είναι στην πράξη μαριονέτες, ή μερικές φορές και συμμέτοχοι στο παιγνίδι, και που οι εμπνευστές και υποστηρικτές του παρόντος χρηματοπιστωτικού συστήματος παραμένουν, ανά τον κόσμο, σε κυβερνητικές θέσεις κλειδιά, και που οι μεγαλοεπενδυτές της «αγοράς του χρήματος» ξοδεύουν μερικά εκατομμύρια ετησίως για να «λαδώσουν», με νόμιμες εισφορές, τους «αδιάφθορους», κατά τα λεγόμενα, ηγέτες των κρατών, μάλλον σημαντικές θεσμικές αλλαγές δεν μπορούν να αναμένονται.
Το ζητούμενο άλλωστε είναι να αλλάξουν και οι ίδιοι οι άνθρωποι την ιεράρχηση των προτεραιοτήτων τους και να ξαναβάλουν την ζωή τους πάνω από το χρήμα. Όσο όμως οι ιδέες παραμένουν «εμπορεύσιμο αγαθό» και όταν τα φώτα σβήνουν ο καθένας σκέφτεται πως θα κερδίσει περισσότερα, οι επενδυτές θα μπορούν να διαχειρίζονται τους διαχειριστές εξουσίας κατά τις ορέξεις τους. Λέγεται βέβαια πως το ποτάμι δε γυρίζει πίσω, είναι δυνατό λοιπόν να ξαναγίνει το χρήμα μέσο, χάνοντας την σύγχρονη ιδιότητα του «προϊόντος»; Γιατί οι ιδέες μπορούν σίγουρα να ξανακερδίσουν την «πρωτοκαθεδρία», αυτό είναι απλά θέμα ισορροπιών και… δυσκολιών. Όσο για τον καπιταλισμό, κάποια στιγμή, όπως και κάθε άλλο διαχειριστικό σύστημα, θα μπει στο χρονοντούλαπο της ιστορίας. Για την ώρα όμως, αν το συγκεκριμένο ποτάμι δεν λοξοδρομήσει τουλάχιστον, οι αμέσως επόμενες γενιές μάλλον δεν θα μάθουν ποτέ τι σημαίνει να Ζεις τη ζωή σου.