Να φταίει το νερό;

Πάει και αυτός, τονε παντρέψαμε και ησυχάσαμε. Αφού βέβαια επιδοθήκαμε σε ένα τριήμερο εορταστικών εκδηλώσεων. Τρινύκτιο μάλλον θα έπρεπε να πούμε. Ευτυχώς που δεν μας μέτρησαν τα ίχνη αίματος στο αλκοόλ μας. Θυμηθήκαμε τα παλιά, ανεβάσαμε για μια φορά ακόμα το μέσο όρο ηλικίας στα ξενυχτάδικα και παραξενευτήκαμε για μια ακόμη φορά που ήμασταν οι μοναδικοί που χορεύαμε και τραγουδούσαμε (και πίναμε σαν κροκόδειλοι) συνεχώς και αδιαλείπτως.

Και δυστυχώς, αφού σχόλασ’ ο γάμος, τελείωσαν και οι λόγοι παραμονής και επιστρέψαμε στην βάση μας για πολλοστή φορά, με νοσταλγία και πίκρα για όσους αφήσαμε πίσω, όσα δεν μπορούμε να έχουμε στην καθημερινότητά μας (καταραμένη διακτίνιση, πότε θα σε ανακαλύψουμε), για ανθρώπους, τόπους, σκηνικά, για τον αέρα, τις ομορφιές, τις μορφονιές και όλα τα λοιπά και συναφή αλλά και άσχετα. Δεν ξέρω αν φταίει το νερό, αλλά ο αέρας είναι σίγουρα άλλος εκεί πάνω…

Να ‘σαι καλά Altair για όσα μας επεφύλαξες…
…και να θυμάσαι όσα σου επιφυλάξαμε >:)

Καλήν εσπέραν άρχοντες

«…κι αν είναι ορισμός σας, Χριστού τη θεία γέννηση να πω στ’ αρχοντικό σας». Προσπαθώ να θυμηθώ το συναίσθημα όταν ξυπνούσαμε πρωί και πηγαίναμε, συμμαθητές, φίλοι, τα παιδιά της γειτονιάς, παρέες παρέες να πούμε τα κάλαντα. Ραντεβού στις επτάμιση με οκτώ το πρωί. Ένα από τα μειονεκτήματα μάλλον των αναμνήσεων είναι πως είναι εικόνες, το συναίσθημα των γενομένων χάνεται. Μαζευόμασταν λοιπόν και πηγαίναμε σε όλα τα σπίτια των γνωστών, των υπόλοιπων συμμαθητών ή φίλων που δεν ήταν στην παρέα. Στο διάβα μας «υπέφεραν» τις παραφωνίες μας και μερικοί άγνωστοι που για κακή τους τύχη έμεναν σε διπλανά διαμερίσματα και μιας και βρεθήκαμε εκεί αποφασίζαμε να τους «τα ψάλουμε» για να τους «μπάσουμε» στο γιορτινό κλίμα. Ακόμα πιο παλιά, οι γονείς αφηγούνται πως στα σπίτια τους φίλευαν με γλυκά, ξηρούς καρπούς, καραμέλες και τα συναφή. Στην μέρες τις δικές μου όμως το φαινόμενο είχε εκλείψει. Βέβαια ήδη είχαν εκλείψει από τα περισσότερα σπίτια οι μυρωδιές και τα μερακλήδικα φρεσκοψημένα γλυκά, δίνοντας τη θέση τους σε είδη ζαχαροπλαστείου. Υπάρχουν φορές που αναρωτιέμαι ποιό ήταν το όριο στο οποίο μετατράπηκε το φίλεμα σε νόμισμα. Με αυτό το νόμισμα λοιπόν κατευθύνθηκα στο μαγαζάκι της γειτονιάς και αγόρασα μια οικογένεια από κρυστάλλινους κύκνους, δώρο να κοσμεί το κρεβάτι τον γονιών μου. Άλλωστε ποτέ δεν «έλεγα τα κάλαντα» με στόχο να «βγάλω χρήματα» για κάτι συγκεκριμένο. Μαζευόμασταν για να πάμε παρέα, με γέλια και χαρά, να πραγματοποιήσουμε κάτι που πρόσταζε το έθιμο. Μετά τα ξοδεύαμε τρώγοντας γλυκά. Αναρωτιέμαι σήμερα τι νοιώθουν άραγε τα παιδιά. Τις περισσότερες φορές «κάποιος τα έχει ξαναπεί», ο κόσμος τρέχει, τα περισσότερα σπίτια είναι κλειστά το πρωί. Εκεί που κάποτε υπήρχαν μυρωδιές και γέλια, που μετέπειτα αντικαταστάθηκαν με μοναχικές νοικοκυρές και αγουροξυπνημένους εργαζόμενους, τώρα υπάρχουν ως επί το πλείστο κλειστές πόρτες. Και ένα λαβωμένο «πνεύμα των Χριστουγέννων».
Πέρασαν δυο «κουκλίτσες» να μου προμηνήσουν τον ερχομό του. Η μία ήξερε όλα τα λόγια και καθόμουν και την παρακολουθούσα μέχρι να τελειώσει και τον τελευταίο στοίχο.
Χιόνισε λίγο σήμερα. Χιονόνερο μάλλον. Πέντε λεπτά, ενός σύννεφου πέρασμα. Όπως και το «εορταστικό πνεύμα». Μιας εβδομάδος πέρασμα, κι αν το αφήσεις να σ’ αγγίξει. Αντ’ αυτού βέβαια τα σπίτια είναι κλειστά και οι άνθρωποι τρέχουν σε συμπιεσμένη εργασία, συμπιεσμένα ψώνια και δεν έχουν χρόνο για αγγίγματα. Το βράδυ όλο και κάπου θα καταλήξουν. Μόνοι ή με παρέα, με γνωστούς ή άγνωστους, σε ένα τραπέζι με μεράκι και οικειότητα ή σε ένα καθημερινό «κρύο» τραπέζι; Θ’ αγγίξει το πνεύμα ή θα περάσει και φέτος; Θα αναρωτιόμαστε για μία ακόμα φορά πού πήγε το πνεύμα των Χριστουγέννων ή θα κοντοσταθούμε για να το δούμε δίπλα μας, έστω και λαβωμένο; Γιατί το πνεύμα είναι εδώ, εμείς απλά δεν του δίνουμε σημασία ψάχνοντας να το βρούμε εκεί που δεν υπάρχει κι αγνοώντας το καθώς στέκει μπροστά μας παραξενεμένο.
Φέτος φαίνεται πως το «πνεύμα» θα πληγεί ακόμα μία φορά. Ένα μεγάλο μέρος συνανθρώπων μας θα στερηθούν χρόνου να αφιερωθούν στην οικογενειακή ή φιλική θαλπωρή. Βλέπεις μιας και το πνεύμα «απωλέσθη» και δεν το βρήκαμε στα απολεσθέντα, ψάχνουμε τώρα μήπως το βρούμε στα ψώνια. Και εκεί που κάποιοι θα αφιερώνονται στην οικογένειά τους, άλλοι θα συνεχίσουν εις μάτειν να το ψάχνουν στα μαγαζιά και άλλοι εξαναγκαστικά θα εγκαταλείψουν την οικογένεια, όπως κάνουν και καθημερινά, για να διατηρήσουν τα εμπορικά καταστήματα ανοιχτά μερικές μέρες ακόμα. Και το «πνεύμα» θα συνεχίσει να κοιτά απορημένα τις τυφλόμυγες που το ψάχνουν και παρότι μπροστά τους, δεν μπορούν καν να το δουν και να το πιάσουν.
Οι μέρες τούτες είναι για επικοινωνία, για συναίσθημα για αλλαγή της καθημερινότητας, για όσα ήδη λείπουν υπερβολικά από την υπόλοιπη ζωή μας και «καλούμαστε» τουλάχιστον τώρα να αναπληρώσουμε. Γιατί το πνεύμα είναι το συναίσθημα και χρειάζεται συναίσθημα, και όσο το ψάχνουμε με κάτι άλλο πέρα της καρδιάς δεν πρόκειται να το βρούμε ποτέ και πουθενά. Τις μέρες τούτες ευχές πρέπουν. Να ‘ναι λοιπόν γιορτινές και γεμάτες συναισθήματα, μακριά από την καθημερινότητα, μακριά από εργασίες και μαγαζιά, αλλά σε σπίτια και σε δρόμους, δίπλα στους δικούς μας, τους οικείους και όλους όσους αγαπάμε. Για τα υπόλοιπα υπάρχουν οι υπόλοιπες μέρες. Οι γιορτινές όμως, ας είναι για όλους συναισθηματικές και γεμάτες επικοινωνία, χαρά και γέλια μεγάλων και μικρών παιδιών.

Μην πυροβολείτε το πνεύμα των Χριστουγέννων.

Ακούσματα των καιρών

Άκουσα έναν πρωθυπουργό να αναλαμβάνει την πλήρη πολιτική ευθύνη. Ο ίδιος. Αυτοπροσώπως! Και είναι ακόμα στη θέση του. Παρέδωσε δε μαθήματα ήθους και θάρρους! Παραμένοντας στη θέση του φυσικά. Αλλιώς δεν θα είχε βήμα προφανώς για την παράδοση. Παραδέχθηκε ότι όταν πρωτομίλησε για το θέμα δεν ήταν ορθά ενημερωμένος. Παραδέχθηκε δηλαδή πως μπορεί και να εκφράσει επίσημη από βήματος θέση, χωρίς να γνωρίζει εις βάθος. Για πολιτικό μιλάμε έτσι; Με αυτόν τον τρόπο αναλαμβάνω κι εγώ πολιτική ευθύνη ακόμα και για το προπατορικό αμάρτημα! Ναι τώρα μπορείς να μου το φορτώνεις επίσημα.
Άκουσα μια γυναίκα να λέει: «Μα φυσικά και πρέπει να κατέβουμε στο κέντρο της Αθήνας για ψώνια. Πώς αλλιώς θα καταλάβουμε γιορτές;» Τώρα πλέον μπορώ να αντιληφθώ την κατήφεια τόσων γενεών που δεν κατέβηκαν ποτέ στο κέντρο για ψώνια και που δεν κατανάλωσαν τον γιορτινό χρόνο τους καταναλώνοντας στην αγορά. Τόσους αιώνες δεν είχαν καταλάβει γιορτές αυτοί οι άνθρωποι. Ευτυχώς που το καταλάβαμε εμείς οι μοντέρνοι και είμαστε χαρούμενοι κι ευτυχισμένοι που διορθώσαμε το σφάλμα ώστε να μπορεί ο κόσμος σήμερα να χαίρεται και να χαμογελάει πραγματικά.
Στο μεταξύ η σταθερή παράνοια των πυροτεχνημάτων κήρυξε την έναρξη της εορταστικής ατμόσφαιρας (αυτής που είχαν χάσει οι πρόγονοι και ήταν κατσούφηδες) στο κέντρο της Αθήνας. Διότι άλλο τα σπάμε και τα καίμε, άλλο τα πετάμε στον αέρα και τα καίμε.
Λοιπόν, δεν ξέρω αν το προσέξατε, αλλά είμαστε μια πολύ ωραία ατμόσφαιρα…
Μόνο που είμαστε δηλητηριώδης ατμόσφαιρα.

Το ύψος της μνήμης

«Να ευχηθούμε να τελειώσουν όλα γρήγορα για να γυρίσει ο κόσμος στις δουλειές του». Τα λόγια αυτά, ειπωμένα σε κάμερα της ΕΤ2 από χείλη καταστηματάρχη της οδού Ερμού, Σάββατο μεσημέρι, ακριβώς επτά εικοσιτετράωρα «μετά» (λίγο νωρίτερα στην ουσία), αποτελούν τον έμμεσο τρόπο να πει κάποιος «να ξεχαστούν όλα να ησυχάσουμε». Είναι ο λόγος για τον οποίο τίποτε ποτέ δεν αλλάζει. Είναι η ειλικρινής παραδοχή πως τίποτε απ’ όλα αυτά που συνέβησαν δεν τον αφορά και καλά θα ήταν να μην αφορούσε και τον υπόλοιπο κόσμο γιατί αλλιώς θα έχει αναδουλειές. Είναι η έμμεση παρότρυνση στην κοινωνία να ξεχάσει πως ένα ανήλικο παιδί δολοφονήθηκε ψυχρά από τους άντρες καταστολής που η ίδια η κοινωνία όπλισε το χέρι τους και τους έδωσε την εντολή να την διαφυλάττουν από κακοποιά στοιχεία. Είναι η έμμεση παρότρυνση προς την κοινωνία να σταματήσει να ασχολείται με πράγματα που την αφορούν πραγματικά και να επιστρέψει στην εργασία και την κατανάλωση, έναν μαγικό συνδυασμό της σύγχρονης μορφής δουλείας.
Διότι την ημέρα που ο κόσμος θα αποδεχθεί πως πρέπει να επιστρέψει στην εργασία του, αφήνοντας ανοιχτούς τους λογαριασμούς και παραδίδοντας σε «αρμόδιους» να πάρουν μέτρα ώστε να μην επαναληφθεί το φαινόμενο, αρνούμενος ο ίδιος να συμμετάσχει προσωπικά στην συζήτηση για τα μέτρα αυτά και στην επίλυση των προβλημάτων της ίδιας της κοινωνίας της οποίας αποτελεί μέλος, αλλά γυρνώντας στην καθημερινότητά του, είναι η ημέρα που ξεχνάει, η μέρα που παραδέχεται πως ζει μόνο για να εργάζεται και να καταναλώνει, η μέρα που δηλώνει ευθαρσώς πως δεν τον ενδιαφέρει ο τρόπος και τα μέσα, αλλά θέλει μόνο να τον αφήνουν ήσυχο να εργάζεται και να καταναλώνει. Είναι η μέρα που παραδίδει άκριτα και ανεξέλεγκτα την εξουσία στα χέρια «πεφωτισμένων» και που προδίδει την ίδια την δημοκρατία και την ελευθερία. Και ας μην πάμε μακριά, πόσες από τις ελευθερίες δεν έχει αποποιηθεί ο ίδιος ο σύγχρονος άνθρωπος στο όνομα της «τάξης και της ασφάλειας»; Μιας τάξης και ασφάλειας που είναι τόσο εύθραυστη ώστε να καταστρέφεται από τα ίδια της τα όργανα, όσες ελευθερίες κι αν έχουν γίνει θυσία στο όνομα της εννοούμενης «ελευθερίας» του σήμερα.
Να επιστρέψουμε στην ηρεμία μας, στην εργασία μας και στην κατανάλωση, όχι γιατί θα πάθουν κάτι οι άνθρωποι, αλλά γιατί «το εμπορικό σύστημα» θα καταρρεύσει. Στην πράξη να αδιαφορήσουμε και να ξεχάσουμε πως κάποιοι άνθρωποι έπαθαν κάτι, είτε αυτό ήταν δολοφονία, είτε αυτό ήταν βανδαλισμός, είτε αυτό ήταν άδικη επίθεση. Είναι η δημόσια παραδοχή πως ο συγκεκριμένος έμπορος που για καλή του τύχη δεν έκανε επώνυμα την δήλωση, δεν αξίζει την συμπαράσταση της κοινωνίας. Την δική μου πάντως δεν την κέρδισε.
«Αν δεν καταναλώσει ο κόσμος αυτό το οποίο πρέπει, τα καταστήματα θα έχουν πρόβλημα» δήλωνε την προηγούμενη ο πρόεδρος των επιχειρήσεων. Από πότε κάποιος πέραν εμού και των αναγκών μου καθορίζει πόσο πρέπει να καταναλώνω; Από πότε έγινα τμήμα ενός μηχανισμού που καθορίζει την ανάγκη μου για κατανάλωση αντί απλά να μου προσφέρει μέσα διαβίωσης; Μα είναι απλό, από τότε που η μόνη, εντελώς παρασιτική και μη παραγωγική δραστηριότητα, το εμπόριο, μετατράπηκε τεχνηέντως σε παραγωγική και υιοθετήθηκε ως φορέας επίλυσης του εργασιακού. Γίνετε έμποροι, ανοίξτε μαγαζιά, παλέψτε αναμεταξύ σας ανταγωνιστικά σαν τα θηρία για να επιζήσετε, αρκεί να μην μετέχετε σε ποσοστά ανεργίας. Ανεξάρτητα αν προσφέρετε ουσιαστικά ή ανούσια, ανεξάρτητα αν αυτό είναι εφικτό, ανεξάρτητα αν δημιουργεί υπερβολικά προβλήματα, ανεξάρτητα αν είναι βιώσιμο ή όχι. Αλλά είναι απλό και λογικό να σκεφτεί κανείς πως τόσους έμπορους δεν τους αντέχει «η πιάτσα», «μοιράζεται η πίτα». Και έτσι η κατανάλωση ανάγεται σε «επάγγελμα» και χωρίς αυτή τραντάζεται συθέμελα ολόκληρο το οικοδόμημα. Το τι θα γίνει με τους χαμένους του ζωώδους ανταγωνισμού φυσικά κανείς δεν ενδιαφέρεται. Γιατί αυτό είναι η κατάρα του ανταγωνισμού: δημιουργεί χαμένους. Και μετά με θράσος περισσό οι θιασώτες του ανταγωνιστικού παιγνιδιού «αναζητούν κοινωνική πολιτική».
Παρόλ’ αυτά, ουδέποτε ερωτήθηκα αν ενδιαφέρομαι να καταναλώσω. Ουδέποτε ερωτήθηκα αν έχω διάθεση και χρόνο να εμπλακώ σε αυτό το αλισβερίσι ή αν προτιμώ να ασχοληθώ με τα προβλήματα της κοινωνίας, με τα προβλήματα τα δικά μου, με το να επικοινωνήσω με τους φίλους μου, την οικογένειά μου, με το να αναθρέψω τα παιδιά μου. Η κατανάλωση μου προβάλλεται πλέον ως μόδα και αναγκαιότητα, όχι για να ζήσω όμως αλλά για να στηριχθεί το παρόν μοντέλο της χρηματικής οικονομίας. Και δεν φτάνει μόνο αυτό, αλλά πρέπει να ξοδέψω επιπλέον χρόνο για να κάνω έρευνα αγοράς, ώστε να υποστηρίξω και να ελέγξω τον ανταγωνισμό. Χρόνο από αυτόν που ήδη δεν μου περισσεύει για να εκτελέσω όλες τις υπόλοιπες λειτουργίες που πραγματικά θα με κατατάξουν στην κατηγορία των ελεύθερων Ανθρώπων. Εκεί που άλλοι μιλούν για ελευθερία του σύγχρονου κόσμου στην πράξη υπάρχει μόνο σκλαβιά, άνθρωποι που δεν έχουν το δικαίωμα να δραστηριοποιηθούν διαφορετικά γιατί αλλιώς «το σύστημα θα καταρρεύσει». Κατανάλωσε γιατί θα καταρρεύσει η αγορά. Εργάσου με απαξιωτικούς μισθούς και υπερβολικά ωράρια γιατί θα καταρρεύσουν οι επιχειρήσεις. Εσύ άλλωστε ως άνθρωπος δεν έχεις σημασία, σημασία έχουν οι επιχειρήσεις και η αγορά. Αδιαφόρησε για το αν ο άνθρωπος μέσα σου έχει ήδη καταρρεύσει. Παιδιά; Οικογένεια; Επικοινωνία; Όλα σε δεύτερη μοίρα. Πρώτα έρχονται οι επιχειρήσεις και οι αγορά. Ανθρώπινη κοινωνία;
Τίποτε να μην επιστρέψει στους προηγούμενους ρυθμούς. Παιδιά και γονείς να μείνουν στους δρόμους. Δε χρειάζονται βανδαλισμοί. Δε χρειάζεται όμως και παρωπιδική κατανάλωση – αυτή είναι η καθημερινότητά μας πια. Συζητήστε, ασχοληθείτε με τα προβλήματα της κοινωνίας. Μιλήστε, συμφωνήστε, διαφωνήστε, αλλά επικοινωνήστε και μείνετε στους δρόμους σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Απαιτείστε απ’ τους εμπόρους να συμμετάσχουν και αυτοί αν θεωρούν ότι και οι ίδιοι αξίζουν την προσοχή της κοινωνίας, δεν χρειάζεται να γυρίσουν στην ρουτίνα. Παραμείνετε εκεί ενεργοί και συζητώντας, μέχρι να αλλάξει κάτι. Συζητώντας με όλους ενεργά, όχι στείρα με τους οικείους σας από τον καναπέ σας. Κάντε την ενασχόληση με τα προβλήματα ένα μικρό μέρος της καθημερινότητάς σας, δίπλα στην επικοινωνία σας με τους οικείους σας, απορρίπτοντας άλλες λιγότερο σημαντικές ασχολίες. Πάντως μη γυρνάτε στην καθημερινότητα, αυτό ισοδυναμεί με τη λήθη.
Σήμερα οι έμποροι ζητούν να επιτραπεί να μείνουν ανοιχτοί όλα τα Σαββατοκύριακα των εορτών. Να έχει ο κόσμος ακόμα λιγότερο χρόνο για να σκεφτεί και να μιλήσει. Να εργάζεται ή να καταναλώνει μόνο, απλό γρανάζι σε μια μηχανή. Σα δεν ντρέπονται. Γιατί δεν τους νοιάζει κάτι άλλο. Γιατί όχι απλά δεν θυμούνται ή δεν ενδιαφέρονται για τα γεγονότα, αλλά όλα όσα έγιναν τους «χάλασαν τη σούπα». Η σούπα τους νοιάζει, όχι τα προβλήματα. Δεν ενδιαφέρονται να προασπίσουν την κοινωνία, αλλά κάποιος άλλος να επιβάλλει την τάξη που αυτοί ορίζουν, ώστε να μπορεί ο πολίτης να καταναλώσει «ελεύθερα», όχι να ζήσει. Βγείτε λοιπόν όλα τα Σαββατοκύριακα, και όχι μόνο αυτά, στους δρόμους. Αλλά όχι για να «ψωνίσετε». Για να μιλήσετε.
Το υγειές είναι να είναι ο κόσμος στους δρόμους και να συζητάει, όχι να καταναλώνει.
Όσο όμως θα γυρνάτε στις εργασίες σας και στους ρυθμούς της καθημερινότητας χωρίς να αφήνετε χώρο για την κοινωνία μέσα στην προσωπική σας ζωή, τόσο τα πάντα θα ξεχνιούνται μέσα σε πολύ λίγο χρόνο, τόσο τίποτε ποτέ δεν θα αλλάζει όπως θέλετε και τόσο η μνήμη θα «έχει κοντά ποδάρια».
Και ο σημερινός άνθρωπος δεν θα ονομαστεί ποτέ homo economicus. Ούτε το homo sapiens sapiens του αρμόζει πια. Homo consumere sclavus είναι η ονομασία που του πρέπει.

Ποια κοινωνία;

Άντε, να ηρεμούμε σιγά-σιγά, να πάει ο κάθε κατεργάρης στον πάγκο του, να δούμε τι θα κάνουμε αύριο. Να κάνουμε και καμιά δουλειά ρε παιδιά. Βλέπεις γίναμε όλοι άνθρωποι της καριέρας. Η δουλειά μας έχει μεγαλύτερη σημασία απ’ την κοινωνία. Λογικό, εδώ η δουλειά μας έχει μεγαλύτερη σημασία από τη ζωή μας. Δεν ζούμε άλλωστε, δουλεύουμε μόνο και γυρνάμε σπίτι να κοιμηθούμε. Επικοινωνούμε; Σχετιζόμαστε; Δημιουργούμε; Ναι δημιουργούμε. Καριέρα και χρήματα. Αιώνες εξελίξεως απαξίωσαν κάθε άλλο πέραν της καριέρας και των χρημάτων. Άμα έχεις χρήματα είσαι ότι θες. Κουραφέξαλα. Άμα έχεις χρήματα οι άλλοι σε κάνουν να αισθάνεσαι ότι είσαι αυτό που θες. Εσύ αυτό που είσαι είσαι και στη συγκεκριμένη περίπτωση είσαι και ένα άδειο τσουβάλι από μουχλιασμένες πατάτες. Δημιουργία; Εδώ και το να δημιουργήσεις μια νέα ζωή και να την αναθρέψεις σωστά κατάντησε μπελάς. Καλά που βγήκαν τα DVD και τα PC να ηρεμήσει λίγο το κεφάλι μας. Και οι νταντάδες και οι βρεφονηπιακοί και τα εσώκλειστα κολέγια και αμήν παναγία μου να δημιουργηθούν εταιρίες που με το που το γεννάς να τους το δίνεις και το αναθρέφουν αυτές και να το βγάζουν «χρήσιμο» πολίτη στην κοινωνία μας ώστε να «εκπληρώνουμε» αποτελεσματικότερα το «χρέος» μας. Άγιος άνθρωπος αυτός που τα ανακάλυψε όλα αυτά.
Κοινωνία; Ποια κοινωνία; Επειδή εγώ ζω μέσα σε αυτή και επειδή σε αυτή οφείλω το ότι δεν είμαι ένα αγρίμι μόνο του μέσα σε μια σπηλιά να κυνηγάει τροφή; Όχι γιατί και τα αγελαία ζώα δηλαδή οφείλουν στην αγέλη τους, τα ζα που ενδιαφέρονται μόνο για τις ατομικές τους επιδιώξεις και «άσε τους άλλους να ζήσουν ή να πεθάνουν, εμείς να την βγάλουμε καθαρή» ούτε σε αγέλη δεν συνενώνονται. Μόνα τους κυνηγάνε, μόνα τους ζουν, μόνα πεθαίνουν. Και αναρωτιόμαστε γιατί είμαστε μόνοι ως άνθρωποι μέσα στο πλήθος; Μα γιατί απλά το πλήθος, υπάρχει δεν υπάρχει γύρω μας, το αναζητούμε για «ίδιον όφελος» και όχι για να επικοινωνήσουμε ειλικρινά. Το αναζητούμε όταν το θέλουμε εμείς, όχι πάντα. Ποτέ όταν μας θέλει αυτό. Μετά γιατί αναρωτιόμαστε; Άλλωστε κάθε μας συσχέτιση την ανάγουμε σε ανταγωνιστική. Ποιος θα βγάλει περισσότερα, ποιος θα κατακτήσει περισσότερο την αγορά, ποιος θα πει περισσότερα, ποιού τα χατίρια θα γίνουν περισσότερες φορές, θα πάμε πιο συχνά σε βουνό ή θάλασσα; Ε μπάστα ούτως ή άλλως εμείς οι ίδιοι δεν αντέχουμε τόσο ανταγωνισμό. Αλλά βλέπεις ο ανταγωνισμός είναι υγεία κατά τα μοντέρνα πρότυπα, τον αναγάγαμε σε τρόπο ζωής και δεν βλέπουμε μπροστά μας, δεν παίρνουμε πρέφα ότι ο ανταγωνισμός είναι αρρώστια. Ιός που κατατρώει τα σωθικά κάθε υγιούς διάθεσης.
Την επαύριον των δραματικών γεγονότων ο πολυχρονεμένος μας πρωθυπουργός κωστάκης καραμανλάκης τζούνιορ, συντετριμμένος από τα γεγονότα ανακοίνωσε τα μέτρα «εξόδου από την κρίση». Αντίγραφο σχεδόν του περσινού του λόγου προς Ηλείας πυρόπληκτους (το ανάγνωσμα πρόσχομεεεεν) μίλησε για τις οικονομικές ενισχύσεις. Μέτρα που ανακοινώθηκαν για την αποφυγή παρόμοιων καταστάσεων στο μέλλον: Μηδέν. Μέτρα που θα βελτιώσουν την ζωή του πολίτη: Μηδέν. Ποσοστό αύξησης της εμπιστοσύνης και της ελπίδας του πολίτη για βελτίωση των συνθηκών αύριο: Μηδέν. Μέτρα που θα οδηγήσουν σε άρση των αιτιών που δημιουργούν δολοφόνους και βανδάλους: Μηδέν. Μέτρα που θα ελαττώσουν την όξυνση, το άγχος, τα προβλήματα του πολίτη: Μηδέν. Μίλησε μόνο για τα χρήματα που θα δώσει, προσπαθώντας μέσα από έναν τέτοιο λόγο να υποδηλώσει πως κάνει κοινωνική πολιτική, τη στιγμή που η κοινωνική πολιτική του ελληνικού κράτους εξαντλείται εδώ και χρόνια στα λόγια και κατά τα άλλα, οι έλληνες ζουν σε περίοδο λιτότητας κι εγώ έχω ξεχάσει από πότε. Αλαζονεία.
Ρε παλικάρια, κακώς σπάτε βιτρίνες. Ο κωστάκης έχει μεγάλο όγκο, θα τον πετύχετε, μπορεί να μην κάνει κρότο καθώς θα θρυμματίζεται, αλλά σίγουρα θα κάνει αίσθηση ο θρυμματισμός του.
Αλλά σε τελευταία ανάλυση ή ο κωστάκης ζει στον κόσμο του, ή το μεγαλύτερο μέρος των ελλήνων για τα χρήματα που θα δώσει ο κωστάκης ενδιαφέρεται και όχι για την κοινωνία στην οποία ζει. Τουλάχιστον τα ζα που ζουν απομονωμένα στη σπηλιά τους, μακριά από αγέλη, έχουν την συναίσθηση να μην τρέφουν απαιτήσεις από καμία αγέλη. Η ανθρώπινη κοινωνία και η ατομιστική δραστηριοποίηση δεν συνυπάρχουν λέω συνήθως. Η κοινωνία συνοχής και «η πάρτη» μας δεν συμβαδίζουν διάβασα, πολύ καλύτερα εξεφρασμένο. Αν δεν ενδιαφέρεσαι για την κοινωνία, η κοινωνία δίκαια δεν θα ενδιαφερθεί για ‘σένα. Αν σε νοιάζει μόνο η ζωούλα σου και οι αξίες σου αφορούν το άτομό σου, τότε πάντα θα είσαι μόνος. Και «οι άλλοι» πάντα θα στα σπάνε κι εσύ θα κλαίς γιατί η άδικη κοινωνία για την οποία μέχρι τώρα δεν ενδιαφέρθηκες αλλά κοιτούσες μόνο τη δουλίτσα σου, την καριέρα σου και τον εαυτούλη σου δε σε προστάτεψε, ενώ με θράσος περισσό θα ζητάς και αποζημίωση.
Ποιά κοινωνία βρε θρασύτατα μοναχικά τυπάκια; Η κοινωνία απαρτίζεται από ανθρώπους που αλληλοβοηθιούνται καθημερινά, όχι που απαιτούν βοήθεια μόνο όταν χρειάζονται.
Κοινωνία υπάρχει μόνο όταν δεν αισθάνεστε μόνοι.

Ευθύνη

«Θα αποδοθούν οι ευθύνες, θα τιμωρηθεί παραδειγματικά ο ένοχος». Ε και; Με τον τρόπο αυτό θα γυρίσει ο χρόνος, αίροντας τα κακώς κείμενα, ή θα απαλείφει ο πόνος; Θα ζωντανέψουν οι νεκροί; Θα έρθει η δευτέρα παρουσία;
Χρόνια τώρα, σχεδόν από τότε που θυμάμαι, η ίδια φράση ακούγεται από πολλά χείλη. Τον τελευταίο καιρό δυστυχώς όμως ο ίδιος ο κυβερνήτης της χώρας κρύβεται πίσω από αυτή τη φράση. Λες και η εκ των υστέρων απόδοση ευθυνών διορθώνει τα πράγματα, γυρνάει το χρόνο, επουλώνει πληγές.
Το πρόβλημά μας δεν είναι αν αποδίδονται οι δεν αποδίδονται ευθύνες. Το πρόβλημά μας είναι πως δεν αίρονται οι αιτίες που δημιουργούν τα προβλήματα, τις καταστάσεις, τις δυνάμεις που ωθούν σε δολοφονίες, βανδαλισμούς και συρράξεις. Από μικροκοινωνικό έως και παγκόσμιο επίπεδο. Αιτίες και ευθύνες επί αιτιών κι αιτιατών.
Με απόδοση ευθυνών δεν λύνονται προβλήματα, με παραδειγματικές τιμωρίες δεν σωφρονίζεται η ανθρωπότητα, με φόβο κυβερνούν μόνο οι δικτάτορες.
Και σήμερα η κοινωνία φοβάται για πάρα πολλά πράγματα.

Τεχνοπαράνοια

Αισίως ελαττώθηκαν οι πόνοι. Ελαττώθηκε και το «κοκτέιλ» χαπιών που έκανε το κεφάλι βαρύ και το στομάχι ασήκωτο. Προσπάθεια επιστροφής σε φυσιολογικούς ρυθμούς. Βέβαια με μαγκωμένη μέση είναι δύσκολο. Μετά τη μιάμιση ώρα σε καρέκλα (ή στη θέση του οδηγού) δυσανασχετεί. Ανώτεροι φυντανοκύκλοι βέβαια αποφάσισαν να ματαιώσουν το σχέδιο επιστροφής στη χαρά και εργασία. Να ‘ναι καλά τα παιδιά, όχι ότι δε με βόλεψε. Λιγότερες ώρες σε καρέκλα.
Τις τελευταίες εβδομάδες με προβληματίζει υπερβολικά η «τεχνολογική διείσδυση» στη ζωή μας. Ουδέποτε υπήρξα αντίπαλος των υπολογιστών. Όμως δεν μπορώ να μην παρατηρήσω τις τραγικές συνέπειες της συνεχούς εξάρτησης από αυτούς, στο μυαλό των φυντανιών. Εν αρχή στοχάζονται και φιλοσοφούν, παρατηρώντας το πρόβλημα και διερευνώντας στη φαντασία τους υποτιθέμενα σενάρια λύσης. Εν συνεχεία το απόφθεγμα: Θα τα κάνει το μάτλαμπ. Και η λύση ουτοπία, μηδέν εις το πηλίκο. Προσπαθώ να κατανοήσω από πού έχει προκύψει αυτή η άρνηση καταγραφής, από πού ωθείται το συνεχές παράπονο: Τί; Όλα αυτά; Αυτά είναι «ένας τόνος πράξεις»! Και στο τέλος, τρείς ώρες μετά, βρισκόμαστε ακόμα στην αρχή. Πλήρης η άρνηση προσπάθειας. Μηχανισμός σκέψης μηδενικός. Σκέψη; Μηχανισμός; Αρκεί η φιλοσοφία! Στη συνέχεια λοιπόν έπεται η φιλοσοφική θεώρηση του μάτλαμπ. Ο υπολογιστής θα τα έλυνε όλα, αλλά ο άτιμος δεν τα λύνει!
Και το μόνο που απομένει είναι να αναρωτιέσαι αν πρέπει να κλαίς ή να γελάς με όσα ακούς, ενώ ψάχνεις λόγους για να μην αρχίσεις να χτυπάς απογοητευμένα το κεφάλι σου στον τοίχο. Θα μου πεις, φταίει ο υπολογιστής; Όχι άψυχο αντικείμενο είναι. Ο τρόπος που τον εισάγουμε στην ζωή μας και το εκπαιδευτικό μας σύστημα φταίει. Το γεγονός της εξάρτησής μας από αυτόν, το γεγονός πως «διδάσκεται» καθημερινά με τη στάση «της επιδίωξης της ευκολίας» η εξάρτηση και η απόρριψη της προσπάθειας. Όλα ένα παιγνίδι και θέλω τα πάντα εύκολα και σημασία έχει τι θέλω. Αλλά δυστυχώς σημασία έχει τι πρέπει.
Κι έτσι, ακόμα και όταν λίγα φυντάνια καταλάβουν πως τελικά ο υπολογιστής δεν μπορεί να λύσει τίποτε, συνεχίζουν να φιλοσοφούν επί του προβλήματος. Είναι πια πολύ αργά για να καλύψουν την απόσταση που έχασαν, το μυαλό έχει γίνει πιο δυσκίνητο και ο χρόνος λιγοστεύει. Γιατί αν δεν πάρεις από την αρχή τον κακοτράχαλο και δύσκολο δρόμο, ο γκρεμός θα σε περιμένει. Και το «ποτέ δεν είν’ αργά» είναι, μετά τη θελωλατρεία, το χειρότερο δόγμα της σημερινής πραγματικότητας.
Όλα στην ώρα τους κι ο κολιός τον Αύγουστο. Μετά βρωμάει.

Τρείς βδομάδες μετά

Επιστροφή στο γραφείο. Με ζώνη μεν αλλά προσπαθώντας να επιστρέψουμε στην «καθημερινότητα». Δεν μας έφτανε βλέπεις η «οικονομική» κρίση, έπρεπε να έχουμε και «οσφυϊκή». Εις διπλούν. Πάντως δεν πρέπει να έχουμε παράπονο, όλα όπως τα αφήσαμε είναι. Εξαιρείται μια στοίβα χαρτομάνι στο γραφείο. Για πέταμα, όχι για έλεγχο. Κίνηση υποτυπώδης, κινήσεις αργές και απέλπιδα προσπάθεια να θυμηθούμε «που είχαμε μείνει». Χμμμφτ, σκέφτομαι σοβαρά μπας και πρέπει να ξανακάνω «τίποτε» για να το εμπεδώσω καλύτερα δηλαδή, η επανάληψη άλλωστε είναι η μητέρα της μαθήσεως. Αν και ο κόσμος φαίνεται να το έχει ξεχάσει…
Μιας και μπήκε ο Δεκέμβρης, μπορούμε πλέον να πούμε «καλό χειμώνα». Να θυμηθώ να πάρω και αλυσίδες, μην τρέχω τελευταία στιγμή. Λέω εγώ τώρα.
Αργές, προσεκτικές κινήσεις για να αποφύγουμε τρίτη κρίση. Οσφυαλγίας, όχι «οικονομική», αυτή, με το χρηματοοικονομικό μας σύστημα, είναι αδύνατο να την αποφύγουμε…

Μοναχός ή τρομοκράτης;