Παλαιόκαινο

Η παλιά φωτογραφία, ασπρόμαυρη, μικρή, με άσπρο πλαίσιο με δοντάκια, σαν παλιό, μεγάλο, πολυκαιρισμένο γραμματόσημο, φίλων και γνωστών, τότε συμμαθητών, ξαπλωμένων ή γονατιστών στο γρασίδι, μπροστά στο κτίριο που την εποχή εκείνη ήταν το σχολείο τους, κείται στην επιφάνεια του μπλε-γκρι, καμπυλωτού, μοντέρνας σχεδίασης, ηλεκτρονικού σαρωτή. Η φωτογραφία κράτησε περισσότερο από αυτόν. Όχι γιατί ο σαρωτής χάλασε, αντιθέτως, μετά από είκοσι, και παραπάνω, χρόνια απρόσκοπτης λειτουργίας, συνεχίζει ακάθεκτος να προσφέρει τις υπηρεσίες του. Μάλλον συνέχιζε. Διότι πλέον, τα μοντέρνα λειτουργικά συστήματα, ενώ τον αναγνωρίζουν, δε δέχονται να συνεργαστούν μαζί του. Παλιό κομμάτι, αδιάφορο αν κάνει αποτελεσματικά τη δουλειά για την οποία προορίζεται, καιρός να παροπλιστεί. Εδώ οι άνθρωποι οι ίδιοι παροπλίζονται άλλωστε, και μάλιστα πολλές φορές πριν την ώρα τους, για ένα μηχάνημα θα σκάσει η ανθρωπότητα;
«Τα πάνω κάτω» φέρνει η έρευνα που αποδεικνύει πως πριν από δύο χιλιάδες χρόνια μπορεί η ζωή να ήταν πρωτόγονη για το σύγχρονο μυαλό, οι άνθρωποι όμως της εποχής εκείνης φαντάζουν υπερήρωες σε σχέση με τους απογόνους τους που ζουν σήμερα. Τί δηλαδή; Η τεχνολογική ανάπτυξη, σε συνδυασμό με την αλλαγή τρόπου ζωής, αξιών και επιδιώξεων, έχει «εξασθενήσει» και εκφυλίσει τον ανθρώπινο οργανισμό; Ή μήπως η αλήθεια είναι κάπου στη μέση; Ή μάλλον θα μπορούσε να κατοικεί στο σημείο της χρυσής τομής, αν ο άνθρωπος σκεφτόταν διαφορετικά; Η αλήθεια είναι πάντως πως η τάση «εκφυλισμού» αποδεικνύεται μάλλον διαχρονική εσωτερική δύναμη, ενώ η δυνατότητα επιβολής της θέλησης επ’ αυτής φαίνεται περιορισμένη, παρότι, περιέργως, η φύση φρόντισε να προικίσει τον άνθρωπο με τις ισχυρότερες ασφαλιστικές δικλείδες έναντι του εκφυλισμού, σε γενετικό τουλάχιστον επίπεδο. Ο μύθος του δρόμου της «αρετής» και της «κακίας» είναι άλλωστε αρχαίος, όχι σημερινός, η διαφορά είναι ίσως πως ακόμα και αξιακά σήμερα, γίνεται αποδεκτό πως η πλατιά και ανθοστόλιστη «λεωφόρος» μπορεί και να αποτελεί για κάποιους θεμιτή επιλογή.
Πάντως, η πρωινή παραδοχή πως η κατανόηση της εκπόρευσης του ατομικού από το συλλογικό συμφέρον είναι μια δύσκολη υπόθεση και πως η αντιληπτική ικανότητα των ανθρώπων είναι μάλλον αρκετά περιορισμένη ώστε να φτάσει μέχρι εκεί, πέραν του γεγονότος πως εκλείπει μέχρι και η διάθεση για σκέψη, μάλλον οδηγεί σε απογοητευτική διάθεση…